Tổng thống Donald Trump đã có những bước đi chưa từng có nhằm liên bang hóa Washington, D.C. vào thứ Hai, cho rằng điều này là cần thiết để chống tội phạm, mặc dù các nhà lãnh đạo thành phố chỉ ra dữ liệu cho thấy bạo lực đã giảm.
Ông Trump đã nắm quyền chỉ huy sở cảnh sát và triển khai Lực lượng Vệ binh Quốc gia theo các đạo luật và quyền hạn theo Hiến pháp, cho phép chính phủ liên bang có ảnh hưởng lớn hơn đối với thủ đô quốc gia so với các thành phố khác. Theo Đạo luật Tự trị (Home Rule Act) ký bởi Tổng thống Richard Nixon năm 1973, Washington D.C. được trao quyền tự quản lớn hơn, nhưng quyền lực của Tổng thống và Quốc hội vẫn còn đáng kể.
Hiến pháp quy định về việc thành lập Đặc khu Columbia để phục vụ như là trung tâm quyền lực liên bang dưới sự giám sát của Quốc hội, chứ không phải bất kỳ tiểu bang nào. Mặc dù Đạo luật Tự trị cho phép kiểm soát địa phương nhiều hơn, Tổng thống vẫn có thể kêu gọi Lực lượng Vệ binh Quốc gia tại Washington. Chính quyền của ông Trump đã làm điều này trong các cuộc biểu tình Black Lives Matter năm 2020 và vụ tấn công Điện Capitol ngày 6 tháng 1 năm 2021.
Về việc tiếp quản sở cảnh sát, Mục 740 của Đạo luật Tự trị cho phép Tổng thống tiếp quản Sở Cảnh sát Đô thị Washington trong 48 giờ, với khả năng gia hạn lên 30 ngày trong thời kỳ khẩn cấp. Đây là lần đầu tiên một Tổng thống thực hiện quyền hạn này, theo Monica Hopkins, giám đốc điều hành của ACLU tại Washington.
Tổng thống Trump viện dẫn một loạt các vụ việc gần đây, bao gồm vụ sát hại một thực tập sinh quốc hội 21 tuổi và vụ hành hung một nhân viên trong nỗ lực cướp xe. Ông tuyên bố: “Đây là ngày giải phóng tại D.C. và chúng ta sẽ giành lại Điện Capitol của mình.”
Tuy nhiên, Thị trưởng Muriel Bowser của Washington D.C. đã gọi hành động này là “chưa từng có tiền lệ”, đồng thời nhấn mạnh rằng tội phạm bạo lực nói chung tại Washington đã giảm xuống mức thấp nhất trong 30 năm, sau khi tăng trong năm 2023. Ví dụ, các vụ cướp xe đã giảm khoảng 50% trong năm 2024 và tiếp tục giảm trong năm nay. Tuy nhiên, hơn một nửa số đối tượng bị bắt giữ là trẻ vị thành niên, và mức độ trừng phạt là một điểm tranh cãi với chính quyền Tổng thống Trump.
Theo tin từ Associated Press, việc Tổng thống Trump liên bang hóa Sở Cảnh sát Đô thị có thể được xem là “sự xói mòn lớn nhất đối với quyền tự trị kể từ Hội đồng Kiểm soát vào những năm 1990”, theo nhận định của nhà báo Mark Segraves của News4. Hiện chưa rõ việc tiếp quản này sẽ kéo dài bao lâu hoặc sẽ có ý nghĩa cụ thể như thế nào, và có thể đối mặt với các thách thức pháp lý.
Quốc hội vẫn có quyền lực đối với các vấn đề như ngân sách và luật do hội đồng thành phố ban hành, nhưng sẽ phải bãi bỏ Đạo luật Tự trị để mở rộng quyền lực liên bang tại đặc khu. Một số nghị sĩ Cộng hòa đã thúc đẩy điều này, nhưng khả năng thành công là thấp do sự phản đối mạnh mẽ từ đa số đảng viên Dân chủ.
Bà Hopkins cảnh báo rằng các động thái của Tổng thống Trump tại Washington có thể báo trước các chiến thuật tương tự ở các thành phố khác, điều này “nên báo động cho tất cả mọi người, không chỉ riêng ở Washington.”
