Tại Học viện Quân sự Sandhurst của Anh, các đội kỹ thuật viên, sinh viên và những người đam mê công nghệ đã cùng nhau tranh tài trong một cuộc thi hackathon kéo dài 24 giờ, tập trung vào công nghệ quốc phòng. Nhiều người tham gia bị thu hút bởi sự kiện này vì mong muốn đóng góp kỹ năng công nghệ của mình vào việc giải quyết một trong những thách thức lớn nhất của châu Âu: cuộc chạy đua tăng cường năng lực quân sự của lục địa này trong bối cảnh cuộc chiến của Nga tại Ukraine đe dọa làm gia tăng bất ổn toàn cầu.
“Trước tình hình địa chính trị hiện tại, công nghệ quốc phòng càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết”, Aniketh Ramesh, người sáng lập một startup và có bằng tiến sĩ về robot trong môi trường khắc nghiệt, chia sẻ. Anh cho biết hackathon là “một nơi tốt để đóng góp ý tưởng”. Anh cũng nhận định rằng robot và drone đang trải qua “thời kỳ iPhone” nhờ chi phí giảm và phần cứng ngày càng phổ biến, biến việc chế tạo drone cho các mục đích mới thành một “thách thức tư duy” hơn là một thách thức kỹ thuật.
Cuộc thi đã đưa ra nhiều bài toán để các đội giải quyết, bao gồm cả việc làm thế nào để một nhóm drone tự bay từ điểm này sang điểm khác khi tín hiệu GPS bị gây nhiễu. Các nhiệm vụ được đề xuất bởi các công ty công nghệ quốc phòng như Helsing, Arx, quân đội Anh và quỹ đầu tư mạo hiểm D3 có trụ sở tại Kyiv. Một số đội tập trung vào phần mềm, ví dụ như thuật toán dự đoán hướng di chuyển của mục tiêu. Đội khác lại tự đưa ra ý tưởng, như chế tạo một chiếc cốc nhựa chứa đầy cảm biến có thể sản xuất hàng loạt để rải trên chiến trường, hoặc xây dựng mô hình máy bay sơ tán y tế tự động.
Các sự kiện tương tự đã được tổ chức thường xuyên trên khắp châu Âu từ năm ngoái, lấy cảm hứng từ những đổi mới trong thời chiến của quân đội Ukraine để chống lại quân đội Nga. Những cuộc gặp gỡ từ cộng đồng này là một phần của mạng lưới đổi mới quốc phòng rộng lớn hơn mà các nhà tổ chức hy vọng sẽ thúc đẩy ở châu Âu. Điều này phản ánh nỗ lực của lục địa trong việc sản xuất vũ khí, vốn được thúc đẩy bởi những lời đe dọa kiên trì của Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump về việc rút khỏi liên minh an ninh xuyên Đại Tây Dương NATO.
Benjamin Wolba, người tổ chức một chuỗi hackathon công nghệ quốc phòng tương tự, cho biết mục tiêu là “chế tạo một sản phẩm mẫu, phát triển nó thành một sản phẩm và xây dựng một công ty” để có thể “cung cấp cho tiền tuyến và hy vọng cứu được mạng sống”. Nhóm của ông đã tổ chức các giải đấu ở khoảng 10 thành phố trong 12 tháng qua và có kế hoạch tổ chức thêm trong năm nay. Liên minh châu Âu cũng đang thúc đẩy các sáng kiến tương tự, trong khi NATO đã khởi động chương trình DIANA để đẩy nhanh các đổi mới quốc phòng.
Các cuộc thi này đã mang lại những kết quả thực tế. Đội chiến thắng tại một sự kiện hackathon quốc phòng châu Âu đã nghĩ ra giải pháp rà phá bom mìn và thành lập một công ty khởi nghiệp. Tại sự kiện ở London năm ngoái, đội chiến thắng đã đưa ra ý tưởng về một hệ thống chống drone. Họ đã đến Ukraine để thử nghiệm thêm và sau đó được một công ty khởi nghiệp mua lại, thu về hàng triệu USD vốn đầu tư mạo hiểm. Năm nay, thay vì cúp, một số đội ở London đã ký các biên bản ghi nhớ với các nhà đầu tư.
Hackathon có nguồn gốc từ ngành công nghiệp phần mềm, nơi các nhóm lập trình viên và nhà phát triển thi đấu với nhau trong các buổi động não marathon để viết ra các chương trình có thể trở thành sản phẩm mới. “Điểm hay của hackathon là quy tụ những người bình thường không bao giờ có cơ hội gặp gỡ”, Wolba nói. “Các kỹ sư được kết hợp với các nhà đầu tư thực sự hiểu về khía cạnh thương mại, và quan trọng hơn là những người sử dụng cuối trong quân đội.”
Theo tin từ The Associated Press, các nhà tổ chức mong muốn nuôi dưỡng văn hóa các công ty khởi nghiệp năng động, bổ sung cho hệ sinh thái quốc phòng châu Âu vốn theo truyền thống bị chi phối bởi một số nhà thầu quân sự lớn. Richard Pass, đồng sáng lập một sự kiện ở London, nhận xét: “Có một sự thay đổi rõ rệt trong ngành công nghiệp, từ việc mua sắm các năng lực tinh xảo, đắt tiền hơn như máy bay chiến đấu, tàu ngầm hay xe tăng, sang các hệ thống chi phí thấp hơn có thể mang lại lợi thế về quy mô.”
Ông cũng chỉ ra rằng cuộc đối đầu trên không gần đây giữa Pakistan và Ấn Độ cho thấy châu Âu có nguy cơ đánh mất lợi thế trước các đối thủ. Báo cáo cho thấy Pakistan đã sử dụng máy bay chiến đấu do Trung Quốc sản xuất trang bị tên lửa không đối không của Trung Quốc để bắn hạ máy bay của Không quân Ấn Độ, bao gồm cả ba chiếc Rafale do Pháp sản xuất. Điều này không chỉ cho thấy sự tương đương về công nghệ giữa Trung Quốc và các quốc gia công nghiệp phương Tây hàng đầu như Pháp, mà còn ám chỉ lợi thế của Trung Quốc trong việc sản xuất hàng loạt máy bay chiến đấu có thể áp đảo lực lượng phương Tây. Việc nuôi dưỡng một hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ quốc phòng châu Âu rộng lớn hơn là một cách “để giành lại lợi thế công nghệ”.
Các nhà sáng lập startup công nghệ quốc phòng có thể tận dụng làn sóng đầu tư khi châu Âu đang nỗ lực tăng cường năng lực quân sự của mình. Các nhà lãnh đạo NATO, bao gồm 30 quốc gia châu Âu, đang họp để thông qua mục tiêu chi 5% GDP cho quốc phòng. Liên minh châu Âu đã huy động 800 tỷ euro (927 tỷ USD) để thúc đẩy quốc phòng của khối 27 quốc gia, với các ưu tiên bao gồm drone, AI, hệ thống tự động và máy tính lượng tử. Trong khi đó, Anh, quốc gia đã rời EU, cam kết chi 10% ngân sách quốc phòng cho các công nghệ mới. Theo công ty tư vấn McKinsey, hệ sinh thái startup công nghệ quốc phòng của châu Âu vẫn còn non trẻ, đi sau Hoa Kỳ khoảng năm năm, nhưng đang phát triển nhanh chóng khi các nhà đầu tư đổ về đây. Đầu tư mạo hiểm vào lĩnh vực công nghệ quốc phòng châu Âu từ năm 2021-2024 đã tăng gấp hơn bốn lần so với ba năm trước đó, theo Pitchbook.
