WASHINGTON – Các cựu quan chức kinh tế hàng đầu của Hoa Kỳ, bao gồm các cựu chủ tịch Ngân Hàng Dự Trữ Liên Bang (Fed) là Alan Greenspan, Ben Bernanke và Janet Yellen, đã cùng nhau kêu gọi Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ duy trì sự độc lập chính trị của Fed và cho phép bà Lisa Cook tiếp tục giữ chức thống đốc ngân hàng trung ương.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh Tối Cao Pháp Viện đang cân nhắc kháng cáo khẩn cấp từ chính quyền nhằm cách chức bà Cook trong khi vụ kiện của bà thách thức quyết định sa thải của Tổng Thống Donald Trump đang được xử lý tại các tòa án cấp dưới.
Chiến dịch của Tòa Bạch Ốc nhằm loại bỏ bà Cook được coi là nỗ lực chưa từng có tiền lệ để định hình lại Hội Đồng Quản Trị của Fed, một cơ quan được thiết kế để phần lớn độc lập với các yếu tố chính trị hàng ngày. Trong lịch sử 112 năm của cơ quan này, chưa từng có vị Tổng Thống nào sa thải một thống đốc Fed đang tại nhiệm.
Đầu tháng 9 này, một thẩm phán đã phán quyết rằng động thái sa thải bà Cook của Tổng Thống Donald Trump có thể là bất hợp pháp. Một tòa phúc thẩm cũng đã bác bỏ yêu cầu khẩn cấp nhằm cách chức bà Cook trước cuộc họp của Fed vào tuần trước, nơi bà Cook đã tham gia bỏ phiếu cắt giảm lãi suất chính thêm 0.25 điểm phần trăm. Một ngày sau cuộc họp đó, chính quyền đã chuyển vụ việc lên Tối Cao Pháp Viện và một lần nữa yêu cầu cách chức bà ngay lập tức.
Trong văn bản đệ trình lên Tối Cao Pháp Viện, các luật sư đại diện cho các cựu quan chức kinh tế cảnh báo rằng việc loại bỏ bà Cook ngay lập tức “sẽ khiến Fed bị ảnh hưởng chính trị, làm xói mòn lòng tin của công chúng vào sự độc lập của Fed và gây nguy hiểm cho uy tín cũng như hiệu quả của chính sách tiền tệ Hoa Kỳ.”
Các ông Greenspan, Bernanke và bà Yellen từng là các chủ tịch liên tiếp của Hội Đồng Thống Đốc Fed gồm bảy thành viên, phục vụ dưới sáu đời tổng thống kể từ năm 1987. Các ông Greenspan và Bernanke ban đầu được các Tổng Thống Cộng Hòa Ronald Reagan và George W. Bush bổ nhiệm. Tổng Thống Dân Chủ Barack Obama đã đề cử bà Yellen vào Fed và sau đó bà là Bộ Trưởng Ngân Khố dưới thời Tổng Thống Dân Chủ Joe Biden.
Tổng Thống Donald Trump đã tìm cách sa thải bà Cook vào ngày 25 tháng 8, nhưng một thẩm phán đã ra phán quyết rằng bà có thể tiếp tục công việc. Tổng Thống Donald Trump cáo buộc bà Cook gian lận thế chấp vì bà dường như đã kê khai hai bất động sản ở Michigan và Georgia là “nơi cư trú chính” vào tháng 6 và tháng 7 năm 2021, trước khi bà gia nhập hội đồng. Những tuyên bố như vậy có thể dẫn đến lãi suất thế chấp thấp hơn và khoản trả trước nhỏ hơn so với việc một trong số đó được khai báo là tài sản cho thuê hoặc ngôi nhà thứ hai. Bà Cook đã phủ nhận mọi hành vi sai trái và chưa bị buộc tội hình sự nào. Theo các tài liệu do tin tức ABC News thu thập, bà Cook đã ghi rõ rằng căn hộ của bà ở Atlanta sẽ là “ngôi nhà nghỉ dưỡng” theo ước tính khoản vay bà nhận được vào tháng 5 năm 2021. Trong một biểu mẫu yêu cầu cấp phép an ninh, bà đã mô tả đây là “ngôi nhà thứ 2.” Cả hai tài liệu này dường như đã làm suy yếu những cáo buộc gian lận từ chính quyền.
Nỗ lực sa thải bà Cook khác với việc Tổng Thống Donald Trump cách chức các thành viên hội đồng của các cơ quan độc lập khác. Những vụ sa thải đó, bao gồm tại Ủy Ban Quan Hệ Lao Động Quốc Gia, Ủy Ban Thương Mại Liên Bang và Ủy Ban An Toàn Sản Phẩm Tiêu Dùng, được thực hiện theo ý muốn. Tuy nhiên, Tối Cao Pháp Viện đã từng thận trọng lưu ý rằng họ xem Fed theo một cách khác. Tổng Thống Donald Trump đã viện dẫn điều khoản luật thành lập Fed cho phép các thống đốc bị cách chức “vì lý do chính đáng.”
