Bộ Trưởng Giao Thông Hoa Kỳ Sean Duffy đang kêu gọi hành khách đi máy bay cư xử văn minh hơn và ăn mặc lịch sự hơn. Lời kêu gọi này được đưa ra trong bối cảnh nhiều người Mỹ cảm thấy việc đi lại bằng đường hàng không ngày càng căng thẳng.
Trước thềm mùa Lễ Tạ Ơn, dự kiến sẽ là mùa du lịch bận rộn nhất trong 15 năm qua, ông Duffy đã phát động chiến dịch mang tên “Kỷ nguyên Vàng của Du lịch Bắt Đầu Từ Bạn”. Chiến dịch này gợi nhắc về thập niên 1950 và 1960, kêu gọi khôi phục lại sự văn minh và phong thái lịch thiệp khi đi máy bay.
Tuy nhiên, trong khi các nhân viên kiểm soát không lưu vẫn thiếu hụt và hành khách phải đối mặt với tình trạng chậm trễ chuyến bay thường xuyên, cả người dùng mạng xã hội lẫn các chuyên gia hàng không đều cho rằng ông Duffy đang bỏ lỡ trọng tâm vấn đề.
Một đoạn quảng cáo video của Bộ Giao Thông Hoa Kỳ đã đối chiếu cảnh quay cũ về nhân viên sân bay tươi cười và hành khách trật tự với các video hiện đại trên mạng xã hội cho thấy cảnh người ta gây gổ trên máy bay, gác chân trần lên ghế và các hành vi gây rối khác.
Ông Duffy phát biểu: “Văn hóa không dừng lại ở cổng lên máy bay. Mọi thứ không còn như xưa nữa. Hãy cùng nhau mang sự văn minh và phép tắc trở lại. Hãy tự hỏi bản thân, bạn có giúp đỡ một phụ nữ mang thai đặt hành lý lên khoang không? Bạn có ăn mặc lịch sự không?”
Cục Hàng Không Liên Bang (FAA) dự đoán tuần này sẽ là mùa Lễ Tạ Ơn bận rộn nhất trong 15 năm, với hơn 52,000 chuyến bay chỉ riêng vào ngày 25 tháng 11.
Các chuyên gia hàng không cho rằng thông điệp của ông Duffy sẽ không có nhiều tác động đến không khí di chuyển. Scott Keyes, chuyên gia hàng không và người sáng lập trang web săn vé máy bay giá rẻ Going.com, nói với BBC rằng việc yêu cầu mọi người cư xử tử tế hơn nghe có vẻ hay, nhưng về hiệu quả thực tế thì “chẳng khác nào yêu cầu một bức tường in tiền cho bạn”.
Ông Keyes cho biết rất ít người lên máy bay với ý định gây sự với hành khách khác. Và một khi họ đã tức giận đến mức gây gổ với tiếp viên hay hành khách, họ khó có thể nhớ đến lời kêu gọi của Bộ Trưởng Duffy để bình tĩnh lại. Ông cho rằng vấn đề cơ bản là mọi người đang để sự nóng giận lấn át, một vấn đề ngày càng tồi tệ trong toàn xã hội, không chỉ trên máy bay hay ở Hoa Kỳ.
Kể từ khi Bộ Trưởng bắt đầu đăng về chiến dịch trên X, nhiều bài đăng sau đó đã bị tràn ngập hàng ngàn bình luận chỉ trích thông điệp của ông Duffy. Một người dùng X bình luận: “Nếu ông muốn chúng tôi là những con người biết tôn trọng ở sân bay, hãy ngừng đối xử với chúng tôi như gia súc. Hãy loại bỏ các quy trình kiểm tra an ninh TSA làm mất thể diện (và không hiệu quả) và tìm cách để các hãng hàng không cung cấp hơn 2 inch không gian cho mỗi ghế.”
Henry Harteveldt, nhà phân tích ngành du lịch và chủ tịch Atmosphere Research Group, nói với BBC rằng mặc dù ông Duffy đưa ra một điểm đúng là sự cân nhắc rất quan trọng, nhưng lời kêu gọi ăn mặc đẹp hơn sẽ không thay đổi bất cứ điều gì. “Bạn có thể mặc tuxedo và vẫn là một kẻ thô lỗ, và bạn có thể mặc quần áo thể thao nhưng vẫn là người lịch sự nhất thế giới. Trong trường hợp này, quần áo không tạo nên con người,” ông Harteveldt nói.
Nhiều bình luận trên X của ông Duffy đã chỉ ra rằng lý do họ ăn mặc bình thường là vì khoang máy bay đã trở nên chật chội, cùng với dự đoán về những chuyến bay bị trì hoãn kéo dài. Một người dùng X bình luận: “Tôi sẽ nói cho ông biết. Ông hãy đảm bảo máy bay chạy đúng giờ, và chúng tôi sẽ không ăn mặc như thể sẽ ngủ qua đêm ở sân bay chết tiệt đó.” Một người khác thì hỏi: “Tôi có thể lấy lại chỗ để chân không?”
Một người dùng X với gần 500,000 người theo dõi đã đăng: “Ông Duffy hoàn toàn đúng… NHƯNG phong cách ăn mặc khi du lịch của chúng ta cũng phản ánh cách các hãng hàng không đối xử với chúng ta. Việc lên máy bay như gia súc, ghế ngồi bé tí, bủn xỉn từng chi phí đồ uống và nói chung là sự khó chịu.”
Ông Harteveldt cũng nhấn mạnh rằng các hãng hàng không cũng phải chịu trách nhiệm về hành vi xấu của hành khách, bằng cách làm cho “khoang hành khách phổ thông quá khó chịu và không thoải mái về mặt thể chất” khiến hành khách tự nhiên rơi vào tâm trạng xấu. Kết hợp với việc thiếu hụt nhân viên tiếp viên, tiện nghi trên máy bay tối thiểu và việc các hãng hàng không áp dụng mô hình kinh doanh trả tiền cho từng dịch vụ, “bạn sẽ không thấy mọi người mỉm cười khi đi bộ xuống cầu dẫn lên máy bay,” ông Harteveldt nhận định.
Tuy nhiên, một số người vẫn khen ngợi thông điệp cốt lõi của Bộ Trưởng về sự tôn trọng và tử tế, với một bình luận rằng: “Tôi sẽ làm phần nhỏ của mình để lan tỏa sự văn minh trong cuộc sống.”
Bộ Giao Thông cho biết chiến dịch không chỉ là về việc nói “làm ơn” và “cảm ơn” mà còn là về việc giảm số vụ bạo lực và gây rối trên máy bay và tại sân bay. Cơ quan này cho biết từ năm 2019, số vụ gây rối trên chuyến bay đã tăng 400%, bao gồm cả hành vi vô kỷ luật và tấn công bạo lực. Từ năm 2021, Bộ đã ghi nhận 13,800 vụ hành khách gây rối và 1 trong 5 tiếp viên hàng không đã trải qua một vụ bạo lực thể chất.
Tuy nhiên, các chuyên gia tranh cãi về ý kiến cho rằng chất lượng du lịch hàng không đã suy giảm. Dan Bubb, nhà sử học hàng không và giáo sư tại Đại học Nevada Las Vegas, nói với BBC rằng mặc dù số vụ vô kỷ luật tăng lên, về mặt thống kê con số đó không đáng kể. Hiện có nhiều du khách và chuyến bay hơn trước đây, và Giáo sư Bubb cho biết điều đó khiến khó so sánh các sự cố hàng không ngày nay với các thập niên trước.
Ông Keyes chỉ ra một vấn đề lớn khác với thông điệp của ông Duffy: du lịch hàng không trước đây từng có vô số vấn đề mà chúng ta không còn phải đối mặt ngày nay. “Thật nực cười khi du lịch hàng không tệ hơn rất nhiều vào thời đó,” ông Keyes nói. Việc bay kém an toàn hơn nhiều, máy bay thường xuyên gặp nạn và bị không tặc. Các chuyến bay cũng đắt đỏ hơn nhiều so với thu nhập. Ngoài ra, khoang máy bay đầy khói thuốc lá, và tiếp viên hàng không phải đối mặt với phân biệt giới tính tràn lan và các yêu cầu thể chất nghiêm ngặt.
Ông Keyes tin rằng FAA và Bộ Giao Thông có thể tạo ra nhiều khác biệt hơn trong việc giảm căng thẳng cho hành khách bằng cách thúc đẩy các hãng hàng không giảm thiểu số lượng chậm trễ và hủy chuyến. Giáo sư Bubb nói thêm rằng cũng sẽ hữu ích nếu “cung cấp cho hành khách nhiều không gian vật lý hơn về kích thước ghế và chỗ để chân, bao gồm dịch vụ ăn uống trong giá vé, giảm tiêu thụ rượu, giảm căng thẳng khi qua an ninh tại sân bay, làm cho việc đỗ xe tại sân bay dễ dàng hơn, mở rộng không gian khu vực lên máy bay tại các cổng”. Và, ông nói thêm, chúng ta vẫn cần khuyến khích hành khách lịch sự với phi hành đoàn và với nhau, theo tin tức từ BBC News.
