Khoảng 73 dặm vuông (khoảng 189 km vuông) đất đai tổ tiên từng thuộc về Bộ lạc Yurok ở California cuối cùng đã được trả lại cho họ, theo một thỏa thuận bảo tồn vừa được công bố sau 23 năm nỗ lực và tiêu tốn 56 triệu đô la.
Khu vực này bao gồm cả lưu vực Blue Creek, một nhánh quan trọng của sông Klamath ở tây bắc California, nơi mà các thành viên bộ lạc từ xa xưa đã đánh cá, săn bắn và hái lượm. Tuy nhiên, trong hơn một thế kỷ, những vùng đất này nằm dưới quyền sở hữu và quản lý của các công ty gỗ, cắt đứt quyền tiếp cận của bộ lạc tới quê hương mình.
Thỏa thuận “trả lại đất” này, một sự hợp tác giữa Bộ lạc Yurok, Western Rivers Conservancy và các nhóm môi trường khác, được xem là giao dịch bảo tồn đất đai lớn nhất trong lịch sử California. Bộ lạc Yurok đã mất 90% lãnh thổ của mình trong Cơn sốt vàng California vào giữa những năm 1800, chịu đựng nhiều vụ thảm sát và bệnh tật do người định cư mang đến.
Việc trả lại đất là một phần của phong trào toàn cầu nhằm khôi phục lại quyền sở hữu hoặc đồng quản lý đất đai cho người bản địa. Ngày càng có sự công nhận rộng rãi rằng kiến thức truyền thống của người bản địa đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết biến đổi khí hậu. Các nghiên cứu cho thấy những khu rừng khỏe mạnh nhất, đa dạng sinh học nhất thường nằm trên đất được bảo vệ của người bản địa, nơi họ duy trì vai trò người quản lý.
Bộ lạc Yurok giờ đây sẽ quản lý những vùng đất và dòng nước này. Kế hoạch của bộ lạc bao gồm tái sử dụng lửa như một công cụ quản lý rừng, khôi phục các đồng cỏ, loại bỏ các loài xâm lấn và trồng cây bản địa. Những nỗ lực này không chỉ tạo việc làm cho hơn 5.000 thành viên bộ lạc mà còn giúp phục hồi các loài cá hồi và động vật hoang dã.
Lưu vực sông Klamath từng là con sông sản xuất cá hồi lớn thứ ba Bờ Tây Hoa Kỳ, là nguồn sống của người bản địa. Tuy nhiên, trữ lượng cá hồi của tiểu bang đã sụt giảm nghiêm trọng do các đập nước và chuyển hướng dòng chảy, đến mức việc đánh bắt đã bị cấm năm thứ ba liên tiếp.
Việc phục hồi Blue Creek được xem là bổ sung cho cuộc chiến kéo dài hàng thập kỷ của các bộ lạc để loại bỏ các đập nước trên sông Klamath, dự án dỡ bỏ đập lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ. Blue Creek là nguồn nước lạnh quan trọng ở vùng hạ lưu Klamath, giúp cá hồi và cá trích thép đẻ trứng và tìm nơi trú ẩn trong bối cảnh hạn hán và nước ấm lên do biến đổi khí hậu.
Hơn 100 năm qua, những vùng đất này được quản lý cho mục đích khai thác gỗ công nghiệp. Việc chặt rừng trắng (clear-cutting) tạo ra trầm tích, gây ô nhiễm dòng suối, làm nước ấm hơn và ảnh hưởng đến chất lượng nước, đồng thời có thể làm nghẹt trứng cá hồi và giết chết cá nhỏ. Các cống nước dưới đường khai thác gỗ cũng gây cản trở đường đi của cá.
Các quyết định quản lý đất đai vì mục đích thương mại cũng tạo ra những khu rừng dày đặc cây nhỏ, dễ cháy rừng và cần nhiều nước hơn. Việc cấm đốt lửa, sự xâm lấn của cây ngoại lai và loài bản địa không được quản lý cũng góp phần làm mất đi các đồng cỏ lịch sử.
Số tiền 56 triệu đô la cho thỏa thuận bảo tồn đến từ nguồn vốn tư nhân, khoản vay lãi suất thấp, tín dụng thuế, tài trợ công và bán tín chỉ carbon. Bộ lạc Yurok biết rằng sẽ mất hàng thập kỷ làm việc để những vùng đất và dòng nước này hồi phục, nhưng họ cam kết thực hiện công việc này vì các thế hệ tương lai, theo tin từ ABC News và AP.
