KYIV, Ukraine – Từ chiến tuyến phía đông, kế hoạch hòa bình ban đầu do Tổng Thống Donald Trump hậu thuẫn bị nhìn nhận như một đề xuất đầu hàng. Ông Volodymyr Rzhavskyi, một chuẩn úy cao cấp phục vụ gần Pokrovsk, một trung tâm tiếp vận đang chịu áp lực dữ dội từ lực lượng Nga suốt 18 tháng qua, nói: “Đây không phải là kế hoạch. Đây là sự đầu hàng thực sự. Không có gì để thảo luận ở đây.”
Trong khi các quan chức Ukraine nỗ lực thay đổi bản kế hoạch 28 điểm được đưa ra tuần trước, NBC News đã nói chuyện với các binh sĩ trong quân đội đang chiến đấu, những người bày tỏ sự thất vọng trước ý tưởng Matxcơva sẽ đạt được các yêu sách cứng rắn của mình, nhưng cũng hy vọng rằng họ có thể sớm trở về với cuộc sống thường ngày.
“Tất nhiên, đối với tôi, đây là một vấn đề đau lòng, bởi vì tất cả những điều này đang xảy ra trên quê hương tôi,” ông Rzhavskyi, 44 tuổi, chỉ huy một đơn vị máy bay không người lái, cho biết qua điện thoại. Ông là người gốc vùng công nghiệp phía đông mà ông đang chiến đấu để bảo vệ khỏi cuộc tấn công của Nga.
Theo đề xuất ban đầu, ông Rzhavskyi sẽ hạ vũ khí – vùng Donbas, bao gồm Donetsk đang tranh chấp dữ dội và Luhansk do Nga kiểm soát, sẽ được công nhận là thuộc Nga trên thực tế. Ông Rzhavskyi, một doanh nhân trước chiến tranh, cho biết bốn năm trên chiến tuyến kể từ cuộc xâm lược toàn diện của Điện Kremlin đã hủy hoại sức khỏe của ông. Nếu có hòa bình, ông nói, ông sẽ tập trung vào việc phục hồi sức khỏe và chăm sóc hai con trai 5 và 14 tuổi.
Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng ông muốn nghe lời giải thích rõ ràng từ ban lãnh đạo quân đội về lý do tại sao quân đội Ukraine nên từ bỏ các vị trí mà họ vẫn đang nắm giữ, kể cả ở quê hương Donetsk của ông. “Nếu nó đến mà không có lời giải thích, nó sẽ không được thực hiện,” ông nói. “Không phải là lãnh đạo nhà nước đang ngồi trong các chiến hào. Đó là những chàng trai của chúng ta trong chiến hào. Họ có quyền quyết định.”
Một nhà phân tích quân sự cho biết tình hình vẫn khó khăn nhưng chưa đến mức nguy cấp cho Ukraine, dù có những cảnh báo nghiêm trọng từ Hoa Kỳ. Ông đặt câu hỏi về lập luận rằng Ukraine nên vội vàng chấp nhận một thỏa thuận trước khi mất thêm lãnh thổ, cho rằng chi phí để Nga chiếm đóng vùng đất đó có thể giúp ổn định tình hình. “Sẽ tệ hơn nhiều nếu chúng ta nhượng bộ đơn phương và rút khỏi vùng Donetsk, nhưng Nga vẫn giữ tiềm năng và có thể đe dọa các vùng lân cận,” ông nói.
Ở một trong những khu vực đó, một trung úy lực lượng đặc biệt Ukraine chiến đấu ở phía nam cho biết ông và đồng đội đang theo dõi chặt chẽ các diễn biến về kế hoạch hòa bình. Tình hình tại nơi ông đóng quân không khó khăn như ở phía đông. Ông cho biết Nga đang dồn hết lực lượng sang phía đông để chiếm Donbas, làm suy yếu lực lượng của họ ở phía nam. Tên của trung úy này không được tiết lộ do bản chất công việc của anh. Anh nói trong các tin nhắn âm thanh gửi qua WhatsApp rằng anh cũng bác bỏ nhiều điểm chính của kế hoạch. “Không ai nhượng bộ về quy mô quân đội, vì đó là đảm bảo an ninh của chúng tôi,” anh nói, 43 tuổi, ám chỉ đề xuất giới hạn quân đội Ukraine ở mức 600.000 người. “Không ai nhượng bộ về lãnh thổ, bởi vì đó là đất của chúng ta và chúng tôi đứng ở đây.”
Có sự đồng thuận mạnh mẽ giữa người Ukraine rằng việc nhượng lại các vùng lãnh thổ mà Nga không kiểm soát là không thể chấp nhận được, theo một nhà phân tích quân sự. Việc yêu cầu các binh sĩ “những người đã liều mạng sống và mất đồng đội để làm chậm cuộc tấn công của Nga” giờ đây phải từ bỏ các vị trí họ vẫn đang nắm giữ ở Donetsk sẽ không được đón nhận. Ông nói: “Tôi sẽ không suy đoán về cách mọi người sẽ hành xử nếu có lệnh rút lui, nhưng rõ ràng nó sẽ không được đón nhận tích cực.”
Một trung úy khác, người cha của hai con, đã từng tham chiến hai lần. Ông cho biết ông không nghĩ đến việc trở về cuộc sống hòa bình vội vàng. “Nếu chúng ta không ngăn chặn họ bây giờ, thì con cháu chúng ta sẽ phải làm điều này, và chúng ta không thể để điều đó xảy ra.” Đối với ông Zontov, 58 tuổi, việc “có” một kế hoạch hòa bình đang được xem xét là tin tốt. Khi có hòa bình, ông mong muốn được trở lại cuộc sống là trưởng phòng truyền thông tại một công ty đầu tư ở Kyiv. Ông cho rằng việc đánh giá đề xuất hòa bình rất khó khăn khi các mục tiêu chiến thắng đã thay đổi dựa trên vận may trên chiến trường của Ukraine — từ cuộc chiến sinh tồn cuối cùng đến việc đòi lại toàn bộ lãnh thổ. “Ngày nay, chiến thắng có lẽ có nghĩa là chặn kẻ thù ở nơi nó đang có và giữ nó ở các vị trí này,” ông nói trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại, lặp lại lập trường chính thức của Ukraine và các đồng minh rằng một lệnh ngừng bắn nên bắt đầu tại các chiến tuyến hiện tại. Việc từ bỏ các lãnh thổ do Ukraine kiểm soát như Donetsk sẽ là “một quyết định rất gây tranh cãi” và sẽ gây ra sự phẫn nộ và tiêu cực trong quân đội, ông nói.
Một trung úy điều hành máy bay không người lái chiến đấu cho biết lực lượng Nga đang tiến lên và sự vượt trội về số lượng cũng như đạn dược của Matxcơva là rất khó vượt qua. Ông nói rằng thiết bị của họ thua kém về mặt kỹ thuật. “Người Nga không phải là chiến binh giỏi hơn chúng ta. Chỉ là chúng ta quá ít người,” anh nói. Kyiv đã gặp khó khăn trong việc tuyển đủ binh lính và phải đối mặt với các báo cáo ngày càng tăng về việc đào ngũ khi cuộc chiến kéo dài, một lý do khiến một số nhà phân tích cảm thấy Ukraine nên xem xét một thỏa thuận, ngay cả khi đó là một thỏa thuận trừng phạt. Dù vậy, anh ta vẫn nuôi hy vọng về hòa bình sau nhiều năm chiến đấu. “Mọi thứ ngày càng đáng sợ hơn mỗi ngày,” anh nói. “Ban đầu chiến tranh, chúng tôi như kiểu ‘Tiến lên, tiến lên, tiến lên’, và giờ không còn nữa. Rõ ràng, tôi sẽ không dừng lại cho đến khi chiến tranh kết thúc, nhưng tâm hồn tôi bị xé nát,” mặc dù anh ta khẳng định kế hoạch hòa bình là một yêu cầu không thể chấp nhận được cho sự đầu hàng của đất nước mình. “Tôi sẽ không giấu giếm. Có một nỗi sợ hãi thường trực về cái chết,” anh nói thêm. Theo NBC News.
