Một cuộc triển lãm mới tại Thành phố Mexico đang khám phá cách một thần thoại cổ xưa, ghi dấu nơi thành lập thủ đô của người Mexica (hay Aztec), đã tồn tại qua cuộc chinh phục của người châu Âu, thời kỳ thuộc địa và hàng thế kỷ thay đổi để vẫn giữ vững vị trí trung tâm trong bản sắc dân tộc Mexico.
Biểu tượng đại bàng ngự trên cây xương rồng, mổ rắn trên quốc kỳ Mexico, gợi nhắc về truyền thuyết nền móng của thủ đô đất nước. Theo truyền thuyết này, vị thần Huitzilopochtli đã chỉ dẫn một bộ tộc tên là Mexica, những người sáng lập Đế chế Aztec, rời quê hương để tìm vùng đất thành lập một thành phố mới.
Sau khoảng 175 năm, họ đã nhìn thấy điềm báo thiêng liêng này và thành lập nên thành phố Tenochtitlan vào năm 1325, nơi ngày nay là Thành phố Mexico.
Cuộc triển lãm “Huy hiệu, Biểu tượng, Dấu ấn Bản sắc” diễn ra đến ngày 15 tháng 12 tại Tòa Thị chính Cổ ở trung tâm Thành phố Mexico, tập trung vào việc làm thế nào mà hình ảnh đại bàng, xương rồng và rắn trở thành biểu tượng và tồn tại xuyên suốt cuộc chinh phục của người châu Âu.
Tổng thống Claudia Sheinbaum nhấn mạnh trong một buổi lễ chính thức vào tháng 7 rằng việc ghi nhận Tenochtitlan không phải là hoài niệm về một quá khứ đã lụi tàn, mà là “nhịp đập sống động vẫn còn vang vọng dưới thành phố của chúng ta.” Bà cho biết đây là trung tâm của một thế giới bản địa đã xây dựng mô hình văn minh của riêng mình, hài hòa với Trái đất, các vì sao, cùng các vị thần linh.
Các di tích của nền văn minh này hiện vẫn còn ẩn mình dưới Tòa Thị chính Cổ, nơi chính quyền Thành phố Mexico ngày nay đặt trụ sở. Tòa nhà này, được xây dựng theo lệnh của Hernán Cortés vào năm 1522, sử dụng đá từ các địa điểm thiêng liêng cổ của người Mexica.
Bà Mariana Gómez Godoy, Giám đốc Di sản Văn hóa Thành phố Mexico, cho biết việc tổ chức triển lãm tại Tòa Thị chính, một nơi của những quyết định và ký ức, là cách để công nhận lịch sử của những người từng sinh sống tại đây và những biến đổi của nó vẫn còn âm vang trong bản sắc của Thành phố Mexico ngày nay.
Các học giả như nhà khảo cổ Eduardo Matos Moctezuma từ Viện Nhân chủng học và Lịch sử Quốc gia Mexico cho rằng truyền thuyết này là một cách diễn giải mang tính biểu tượng của các sự kiện lịch sử, thay vì một lời tiên tri thiêng liêng theo nghĩa đen.
Triển lãm mới này cung cấp một cái nhìn tổng quan về lịch sử của hình ảnh biểu tượng này, từ khi nó được thiết lập làm huy hiệu của thành phố vào năm 1523 dưới thời Hoàng đế Charles V, cho đến khi nó trở thành biểu tượng của Mexico như một quốc gia độc lập. Theo tin từ Associated Press, hình ảnh này đã được du nhập vào các dòng tu Công giáo để cải đạo người bản địa, và sau đó lan rộng khắp Tân Tây Ban Nha.
Sức mạnh của văn hóa Mexica đã khiến các nhà truyền giáo tìm cách tiếp nhận nó thay vì loại bỏ. Nó giống như một lời khẳng định: “Tôi ghi nhận lịch sử của bạn.” Ngay cả khi người châu Âu ra lệnh phá hủy các quần thể tôn giáo của người Mexica, hình tượng về thần thoại sáng lập vẫn không bị xóa khỏi lịch sử, bởi lẽ đối với họ, việc chinh phục một thành phố như Tenochtitlan là một niềm tự hào và họ không bao giờ có ý định phủ nhận sự tồn tại của nó.
