Trong vòng 48 giờ đầy biến động, Tổng Thống Donald Trump đã trải qua nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau khi thỏa thuận ngừng bắn mong manh giữa Israel và Iran hình thành, chao đảo rồi cuối cùng cũng đạt được.
Tổng Thống Trump, trong quá trình nỗ lực đạt được thỏa thuận, đã công khai chỉ trích cả Israel và Iran với một mức độ gay gắt mà ngay cả đối với một vị tổng thống vốn không ngại thể hiện suy nghĩ của mình cho thế giới biết, cũng là điều đáng chú ý.
Nỗ lực này có được sự hỗ trợ khi các trợ lý của ông, và các đồng minh Qatar, nhận thấy một cơ hội sau động thái mà họ cho là nửa vời của Tehran hôm thứ Hai nhằm trả đũa Hoa Kỳ vì các cuộc tấn công vào ba địa điểm hạt nhân quan trọng. Và việc Thủ Tướng Israel Benjamin Netanyahu, sau 12 ngày oanh tạc, có thể nói với công chúng Israel rằng chương trình hạt nhân của Iran đã bị suy yếu, cũng không phải là điều vô ích.
“Đây là một cuộc chiến có thể kéo dài trong nhiều năm và phá hủy toàn bộ Trung Đông, nhưng nó đã không xảy ra, và sẽ không bao giờ xảy ra!” Tổng Thống Trump tuyên bố trong một bài đăng trên mạng xã hội thông báo về lệnh ngừng bắn.
Thỏa thuận bắt đầu hình thành vào sáng sớm Chủ Nhật, ngay sau khi quân đội Hoa Kỳ tiến hành các cuộc tấn công dữ dội vào các địa điểm hạt nhân của Iran mà các quan chức quốc phòng Hoa Kỳ cho biết đã làm chậm chương trình hạt nhân của Tehran.
Tổng Thống Trump chỉ đạo nhóm của mình gọi điện cho Thủ Tướng Netanyahu.
Theo một quan chức cấp cao của Tòa Bạch Ốc, Tổng Thống Trump nói với Thủ Tướng Netanyahu rằng đừng mong đợi thêm hành động quân sự tấn công nào từ Hoa Kỳ. Quan chức này không được phép bình luận công khai về các cuộc đàm phán ngoại giao nhạy cảm.
Tổng Thống Hoa Kỳ lập luận rằng đã đến lúc chấm dứt chiến tranh và quay trở lại đàm phán ngoại giao với Iran. Tổng Thống Trump cũng lưu ý rằng Hoa Kỳ đã loại bỏ bất kỳ mối đe dọa cấp bách nào từ Iran, theo quan chức này.
Về phần mình, Thủ Tướng Netanyahu đã lắng nghe lập luận của Tổng Thống Trump khi Israel đang tiến gần đến các mục tiêu của riêng mình với Iran, quan chức này cho biết. Thủ Tướng Netanyahu đã không nhiệt tình đồng ý, nhưng hiểu lập trường của Tổng Thống Trump rằng Hoa Kỳ không mong muốn có thêm sự can dự quân sự.
Cùng thời điểm đó, đặc phái viên của Tổng Thống Trump, Steve Witkoff, đã nói chuyện trực tiếp với Ngoại Trưởng Iran Abbas Araghchi, yêu cầu ông quay lại bàn đàm phán vì Iran đã thấy những gì quân đội Hoa Kỳ có thể làm và rằng họ có khả năng làm được nhiều hơn thế, quan chức này cho biết.
Ông Witkoff nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ muốn hòa bình – và Iran cũng nên như vậy.
Chưa đầy 48 giờ sau, Tổng Thống Trump đã lên nền tảng truyền thông xã hội của mình để thông báo rằng một “Lệnh NGỪNG BẮN Hoàn Toàn và Tuyệt Đối” đã đạt được.
Lệnh ngừng bắn chỉ dựa trên việc chấm dứt các hành động thù địch quân sự, thay vì các điều kiện bổ sung về chương trình hạt nhân hoặc lợi ích kinh tế của Iran. Tổng Thống Trump hành động dựa trên niềm tin rằng khả năng phát triển vũ khí hạt nhân của Iran đã bị tê liệt.
Nhưng khi Tổng Thống Trump nói với sự tự tin về lệnh ngừng bắn sắp tới, cả Israel và Iran đều im lặng đáng chú ý – không bên nào bình luận công khai về những gì Tổng Thống Trump mô tả là một thỏa thuận sẽ được thực hiện theo từng giai đoạn trong những giờ tới.
Ông Araghchi lên tiếng đầu tiên, thừa nhận rằng các bánh xe đang chuyển động cho một thỏa thuận, nhưng không nói rằng Iran đã ký kết.
“Tính đến thời điểm hiện tại, KHÔNG có ‘thỏa thuận’ nào về bất kỳ lệnh ngừng bắn hoặc chấm dứt các hoạt động quân sự,” ông Araghchi đăng trên X. “Tuy nhiên, với điều kiện chính quyền Israel ngừng hành vi gây hấn bất hợp pháp đối với người dân Iran không muộn hơn 4 giờ sáng giờ Tehran, chúng tôi không có ý định tiếp tục phản ứng sau đó.”
Không lâu trước khi Tổng Thống Trump thông báo, Lãnh Tụ Tối Cao Iran Ayatollah Ali Khamenei đã lên mạng xã hội để tuyên bố rằng Iran sẽ không đầu hàng. Không rõ vai trò của ông Khamenei, người có quyền lực tối cao trong chế độ thần quyền của Cộng hòa Hồi giáo, trong thỏa thuận này là gì.
Và Thủ Tướng Netanyahu im lặng. Ông sẽ đợi hơn tám giờ sau thông báo của Tổng Thống Trump để xác nhận rằng Israel đã chấp nhận lệnh ngừng bắn và họ đã đạt được các mục tiêu chiến tranh chống lại Iran.
Thủ Tướng Qatar, Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani, cho biết các nỗ lực ngừng bắn đã đạt được động lực sau cuộc tấn công trả đũa của Iran vào một căn cứ lớn của Hoa Kỳ ở tiểu vương quốc này vào tối thứ Hai.
Người Iran đã bắn 14 tên lửa vào căn cứ – với các hệ thống phòng thủ của Hoa Kỳ và Qatar bắn hạ 13 tên lửa. Một trong những tên lửa, theo Tổng Thống Trump, đã “được ‘thả tự do’ vì nó đang đi theo một hướng không đe dọa.” Tổng Thống Trump cũng tuyên bố rằng người Iran đã báo trước cho Hoa Kỳ và Qatar, cho phép quân đội trú ẩn và người Qatar dọn sạch không phận thường bận rộn của họ.
Phản ứng trực tiếp kiềm chế của Iran đối với cuộc oanh tạc của Hoa Kỳ cho thấy với các quan chức chính quyền Tổng Thống Trump rằng Iran – bị tấn công bởi cuộc tấn công kéo dài 12 ngày của Israel – và các nhóm ủy nhiệm suy yếu của họ, bao gồm Hezbollah có trụ sở tại Lebanon và Houthis có trụ sở tại Yemen, không có khả năng mở rộng cuộc chiến.
Emir của Qatar, Sheikh Tamim bin Hamad Al Thani, đã có một “cuộc gọi dài” với Tổng Thống Trump ngay sau cuộc tấn công của Iran vào cơ sở quân sự Al-Ubeid, theo thủ tướng Qatar.
Thủ tướng Qatar cho biết: “Đã có một cơ hội trong cuộc trao đổi thông tin này để tuyên bố ngừng bắn hoàn toàn trên mọi mặt trận, và chính quyền Hoa Kỳ đã yêu cầu Qatar liên hệ với chính quyền Iran để biết họ chuẩn bị cho lệnh ngừng bắn đến mức nào”.
Tổng Thống Trump sớm liên lạc lại với Thủ Tướng Netanyahu để đảm bảo cam kết của ông về việc chấm dứt các hành động thù địch, các quan chức cho biết. Các quan chức cho biết Thủ tướng đã đồng ý với lệnh ngừng bắn, miễn là không có thêm cuộc tấn công nào từ Iran.
Từ đó, mọi thứ diễn ra nhanh chóng.
Phó Tổng Thống JD Vance đang xuất hiện trên chương trình “Special Report” của Fox News vào tối thứ Hai khi Tổng Thống Trump lên mạng xã hội để thông báo rằng thỏa thuận ngừng bắn đã đạt được và sẽ có hiệu lực trong ngày tới. Phó Tổng Thống Vance tỏ ra ngạc nhiên khi người dẫn chương trình Bret Baier nói với ông rằng Tổng Thống Trump đã thông báo một thỏa thuận đã đạt được.
Ông Vance nói: “Chúng tôi thực sự đang làm việc về điều đó ngay khi tôi rời Tòa Bạch Ốc để đến đây. Vì vậy, đó là tin tốt khi tổng thống có thể đưa điều đó vượt qua vạch đích”.
Nhưng sau thông báo của Tổng Thống Trump, các cuộc tấn công vẫn tiếp tục. Iran đã tiến hành một loạt các cuộc tấn công vào Israel sau 4 giờ sáng giờ địa phương vào thứ Ba ở Tehran, thời điểm mà ngoại trưởng Iran đã nói rằng Iran sẽ ngừng các cuộc tấn công nếu Israel chấm dứt các cuộc không kích của họ.
Văn phòng thủ tướng Israel xác nhận rằng Israel đã tiến hành một cuộc tấn công lớn hàng giờ trước khi lệnh ngừng bắn bắt đầu, đánh vào trung tâm Tehran. Tuyên bố viết: “Chúng tôi đã tấn công mạnh mẽ vào trung tâm Tehran, đánh vào các mục tiêu của chế độ và giết chết hàng trăm lực lượng an ninh Basij và Iran”.
Truyền thông Iran xác nhận có chín người thiệt mạng ở tỉnh Gilan phía bắc. Fars News Agency đưa tin: “Bốn tòa nhà dân cư đã bị phá hủy hoàn toàn và một số ngôi nhà lân cận bị hư hại trong các vụ nổ”.
Tổng Thống Trump, người dự kiến rời Tòa Bạch Ốc vào sáng sớm thứ Ba để bay đến Hà Lan dự hội nghị thượng đỉnh NATO, đã rất tức giận. Sự thất vọng của ông là điều dễ nhận thấy khi ông nói chuyện với các phóng viên trên Bãi cỏ phía Nam của Tòa Bạch Ốc.
Tổng Thống Trump nói: “Tôi không hài lòng với họ. Tôi cũng không hài lòng với Iran, nhưng tôi thực sự không hài lòng với việc Israel ra ngoài vào sáng nay. Về cơ bản, chúng ta có hai quốc gia đã chiến đấu quá lâu và quá khó khăn đến nỗi họ không biết mình đang làm cái quái gì nữa”.
Vài phút sau, ông lên nền tảng Truth Social của mình để gửi cảnh báo tới Israel.
Tổng Thống Trump đăng: “ISRAEL. KHÔNG ĐƯỢC THẢ NHỮNG QUẢ BOM ĐÓ. NẾU CÁC NGƯỜI LÀM ĐIỀU ĐÓ, ĐÓ LÀ MỘT SỰ VI PHẠM LỚN. MANG PHI CÔNG CỦA CÁC NGƯỜI VỀ NHÀ NGAY BÂY GIỜ!”.
Tổng Thống Trump lên chiếc Không Lực Một và sớm gọi điện cho Thủ Tướng Netanyahu. Ông đã không hề né tránh với nhà lãnh đạo Israel, theo một trong những quan chức Tòa Bạch Ốc. Tổng Thống Trump đã “vô cùng kiên quyết và trực tiếp” với Thủ Tướng Netanyahu “về những gì cần phải xảy ra để duy trì lệnh ngừng bắn”. Thủ Tướng Netanyahu đã hiểu thông điệp.
Văn phòng của ông xác nhận rằng nhà lãnh đạo Israel đã trì hoãn hành động cứng rắn hơn sau lời kêu gọi từ Tổng Thống Trump và “kiềm chế các cuộc tấn công bổ sung”.
Sau cuộc gọi, Tổng Thống Trump một lần nữa lên mạng xã hội để tuyên bố lệnh ngừng bắn “đang có hiệu lực”.
Tổng Thống Trump tuyên bố: “ISRAEL sẽ không tấn công Iran. Tất cả các máy bay sẽ quay đầu và bay về nhà, đồng thời thực hiện một ‘Cú vẫy máy bay’ thân thiện với Iran, Không ai bị thương, Lệnh ngừng bắn có hiệu lực!”.
Tổng thống tiếp tục dành một phần đáng kể thời gian trên chuyến bay của mình để ăn mừng những gì chính quyền của ông gọi là một thành tựu báo hiệu.
“Đó là vinh dự lớn của tôi khi Tiêu Diệt Tất Cả các cơ sở và khả năng Hạt Nhân, và sau đó, DỪNG CHIẾN TRANH!”
Theo tin từ Associated Press.
