Cảnh sát đã phải sử dụng hơi cay để giải tán đám đông biểu tình tại thành phố Gabes, miền nam Tunisia, trong bối cảnh hàng ngàn người xuống đường phản đối tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng trầm trọng do một nhà máy chế biến phốt phát gây ra. Vụ đụng độ đã khiến nhiều người biểu tình và cảnh sát chống bạo động bị thương.
Cuộc biểu tình leo thang thành đụng độ khi lực lượng cảnh sát tìm cách ngăn cản những người biểu tình cố gắng tiếp cận nhà máy nằm trong khu phức hợp công nghiệp, vốn được chỉ định là khu vực quân sự. Gabes, với dân số hơn 400.000 người, là trung tâm của ngành công nghiệp phốt phát của Tunisia, một trong những nguồn thu ngoại tệ chính của quốc gia Bắc Phi.
Các cuộc biểu tình diễn ra sau sự cố rò rỉ khí đốt gần khu phức hợp công nghiệp thuộc sở hữu nhà nước Chemical Group of Tunisia (GCT). Theo nhóm hoạt động môi trường “Stop Pollution”, vụ rò rỉ này đã khiến hàng chục cư dân, bao gồm cả trẻ em, phải nhập viện trong những tuần gần đây. Vụ việc đã thổi bùng cơn giận dữ âm ỉ đã lâu tại thành phố ven biển, nơi người dân đổ lỗi cho hơn năm thập kỷ hoạt động công nghiệp gây ra tỷ lệ ung thư gia tăng, các bệnh về đường hô hấp và sự sụp đổ của hệ sinh thái độc đáo từng phát triển mạnh mẽ trong khu vực.
Đến tối cùng ngày, hơi cay, lốp xe cháy và thùng rác đã tràn ngập các tuyến đường chính khi người biểu tình phong tỏa giao thông và hô vang phản đối những gì họ gọi là “tội ác môi trường”. Nhiều người kêu gọi giải thể GCT và đóng cửa các đơn vị phốt phát, mà họ cáo buộc đang từ từ đầu độc Gabes. Khu phức hợp hóa chất của thành phố xử lý phốt phát thô thành phân bón, một hoạt động trong nhiều thập kỷ đã thải chất thải độc hại trực tiếp ra Vịnh Gabes. Các nhóm môi trường cho biết tình trạng ô nhiễm đã xóa sổ sinh vật biển, khiến nước biển đổi màu sẫm và khiến nhiều thế hệ ngư dân mất kế sinh nhai.
Chính phủ Tunisia nhiều lần cam kết di dời hoặc hiện đại hóa nhà máy, nhưng các nhà hoạt động môi trường cho biết những lời hứa này liên tục không được thực hiện. Theo tin từ Associated Press, Viện Quan sát Nông nghiệp Quốc gia Tunisia đã nhiều lần cảnh báo chất lượng không khí tại một số khu vực của Gabes vượt quá giới hạn do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đặt ra. Các chuyên gia môi trường cũng liên tục ghi nhận nồng độ khí sulfur dioxide và amoniac trong khí quyển ở mức cao dai dẳng, là những chất gây ô nhiễm được biết là có thể gây tổn thương đường hô hấp và góp phần gây mưa axit.
“Cuộc sống của chúng tôi đã bị hủy hoại bởi mùi và khói mà chúng tôi hít thở hàng ngày,” một người dân 30 tuổi tên Hanen chia sẻ, cô từ chối nêu tên vì sợ bị trả thù. Cô cho biết thêm rằng căng thẳng gia tăng trong những tuần gần đây sau vụ rò rỉ khí đốt mới, gây ra làn sóng hoảng loạn trong cộng đồng. “Họ từ chối cho chúng tôi biết nguyên nhân khiến mọi người bị bệnh, ngay cả trẻ em cũng phải nhập viện và một số bị liệt. Họ coi thường lo lắng của chúng tôi và gọi chúng tôi là kẻ nói dối, điều đó khiến người dân tức giận. Chúng tôi muốn khu phức hợp này bị dỡ bỏ, và chúng tôi sẽ không dừng lại cho đến khi điều đó xảy ra.”
GCT đã thừa nhận “những sự không phù hợp lớn” trong hoạt động của mình trong một báo cáo kiểm toán môi trường hồi tháng 7 năm 2025, đề cập đến lượng khí amoniac và các khí thải khác vượt tiêu chuẩn môi trường toàn cầu. Mặc dù công ty đã thừa nhận, nhưng người dân cho biết chính phủ và thậm chí cả Tổng thống Tunisia Kais Saied dường như vẫn chưa có hành động cụ thể nào. Tổng thống Saied cho biết ông đã ra lệnh thành lập một ủy ban chung khẩn cấp để đáp ứng các yêu cầu của người biểu tình, đồng thời khẳng định sẽ không dung thứ cho những người đã bỏ bê nhiệm vụ của mình và người dân Gabes sẽ nhận được đầy đủ quyền lợi của họ.
