Tổng Thống Donald Trump đã yêu cầu cách chức một trong các Thống đốc của Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed), động thái này đã đẩy cao căng thẳng trong mối quan hệ lâu dài giữa ông và thể chế tài chính này.
Vào tối thứ Hai, Tổng Thống Trump đã đăng trên tài khoản Truth Social của mình một lá thư gửi bà Lisa Cook, tuyên bố bà bị loại khỏi Ban Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang do các cáo buộc gian lận thế chấp.
Hành động này đã gây ra sự phản đối mạnh mẽ từ các thành viên Đảng Dân Chủ, những người cho rằng đây là một sự can thiệp chính trị chưa từng có tiền lệ.
Bà Cook được Tổng Thống Joe Biden (thuộc Đảng Dân Chủ) bổ nhiệm làm Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang vào năm 2022, trở thành người Mỹ gốc Phi đầu tiên đảm nhiệm vai trò này. Nhiệm kỳ của bà dự kiến kéo dài đến năm 2038. Trước đó, bà từng làm việc trong Hội đồng Cố vấn Kinh tế của Tổng Thống Barack Obama và tại Bộ Ngân Khố Hoa Kỳ.
Bảy Thống đốc trong Ban của Fed đóng vai trò chủ chốt trong việc thiết lập chính sách tiền tệ của Hoa Kỳ. Họ chiếm đa số trong ủy ban quyết định mức lãi suất của Hoa Kỳ và có mục tiêu giữ giá cả ổn định cũng như tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp nhất có thể. Bà Cook trong những tháng gần đây đã bỏ phiếu giữ nguyên lãi suất trong năm nay.
Trong bài đăng trên Truth Social, Tổng Thống Trump đã viện dẫn các cáo buộc rằng bà Cook có thể đã làm giả hồ sơ để có được khoản vay thế chấp. Ông nói rằng bà đã ký hai tài liệu cách nhau hai tuần, xác nhận rằng hai căn nhà ở hai tiểu bang khác nhau đều là nơi cư trú chính của bà. Tổng Thống Trump viết: “Không thể hình dung được là bà không biết về cam kết đầu tiên khi thực hiện cam kết thứ hai. Không thể nào bà có ý định tôn vinh cả hai.”
CNN đã thu thập và xem xét các tài liệu thế chấp liên quan và xác nhận rằng bà đã khai hai nơi cư trú chính, nhưng không rõ liệu bà có thông báo cho bên cho vay nào về sự thật này hay không. Bà Cook chưa bị buộc tội bất kỳ hành vi sai trái nào và trong một tuyên bố, bà nói sẽ đấu tranh chống lại việc bị sa thải vì Tổng Thống Trump không có lý do chính đáng để làm vậy, theo BBC News.
Là ngân hàng trung ương của Hoa Kỳ, Cục Dự trữ Liên bang chịu trách nhiệm điều hành chính sách tiền tệ của quốc gia, thúc đẩy sự ổn định trong hệ thống tài chính, điều tiết các tổ chức và các nhiệm vụ khác. Một trong những hoạt động rõ ràng nhất của Fed là thiết lập lãi suất, điều này có tác động lớn đến điều kiện tài chính quốc gia bằng cách ảnh hưởng đến số tiền mà người dân có thể vay.
Cục Dự trữ Liên bang hoạt động như một cơ quan liên bang và được coi là độc lập trong chính phủ – các quyết định của họ không cần sự chấp thuận của Tổng Thống, mặc dù họ phải chịu trách nhiệm trước Quốc Hội.
Đạo luật Cục Dự trữ Liên bang không cấp cho Tổng Thống quyền loại bỏ một quan chức Fed theo ý muốn, nhưng như Tổng Thống Trump đã lưu ý trong thư gửi bà Cook, Đạo luật này cho phép ông làm như vậy “vì lý do chính đáng”. Tổng Thống Trump viện dẫn một “đề nghị truy tố hình sự” (criminal referral) chống lại bà Cook – sau khi một đồng minh của ông, cơ quan quản lý tài chính nhà ở, gần đây đã kêu gọi điều tra bà Cook về tội gian lận thế chấp. Tuy nhiên, hiện chưa rõ liệu một cuộc điều tra đã được mở hay chưa, và bà Cook chưa bị buộc tội bất kỳ tội danh nào.
Shan Wu, một cựu công tố viên liên bang, nói với CNN: “Hiện tại, tôi nghĩ việc sa thải là khá đáng nghi vấn về mặt lý do chính đáng, nhưng rõ ràng đó là điều [Tổng Thống Trump] đang dựa vào, và tôi sẽ mong đợi bà ấy sẽ thách thức điều đó.” Phản ứng của thị trường trước động thái của Tổng Thống Trump cho đến nay tương đối bình tĩnh – vì các nhà đầu tư cũng tỏ ra hoài nghi và đang chờ xem liệu việc sa thải có thực sự xảy ra hay không.
Tổng Thống Trump đã dành phần lớn thời gian trong nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của mình để gây áp lực lên Fed, yêu cầu Chủ tịch Fed Jerome Powell cắt giảm lãi suất để giảm chi phí vay cho các doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ. Phạm vi mục tiêu hiện tại là từ 4.25 đến 4.5%.
Các ngân hàng trung ương thường cắt giảm lãi suất để thúc đẩy tăng trưởng. Tuy nhiên, đây là một sự cân bằng, vì lãi suất cao hơn giúp kiểm soát lạm phát. Giải quyết lạm phát cũng là một ưu tiên khác của Tổng Thống Trump. Lãi suất thấp hơn cũng có thể giúp các nhà xuất khẩu Hoa Kỳ và giảm thâm hụt thương mại là một trong những trụ cột chính trong chính sách kinh tế của Tổng Thống Trump. Cho đến nay, ông Powell kiên quyết từ chối giảm lãi suất kể từ khi Tổng Thống Trump nhậm chức, nhưng đã ám chỉ việc cắt giảm vào tháng 9.
