Hai ông lớn công nghệ Hoa Kỳ là Apple và Tesla đang bị cáo buộc liên quan đến các vụ kiện về việc “tiếp thị lừa dối” sản phẩm của họ. Các vụ kiện cho rằng trong khi quảng bá sản phẩm được sản xuất một cách có đạo đức và bền vững, cả hai công ty lại được cho là đã sử dụng nguyên liệu thô liên quan đến lao động trẻ em, cưỡng bức lao động, hiếp dâm tập thể, tra tấn, giết người, sông hồ bị ô nhiễm và mùa màng bị hủy hoại.
Các cáo buộc được đưa ra trong hai vụ kiện do Tổ Chức International Rights Advocates, có trụ sở tại Washington D.C., đệ trình lên Tòa Thượng Thẩm Đặc Khu Columbia. Các vụ kiện này tập trung vào Cộng Hòa Dân Chủ Congo (DRC), nơi có trữ lượng khoáng sản lớn được dùng trong nhiều sản phẩm công nghệ tiêu dùng, dẫn đến xung đột đẫm máu và khủng hoảng nhân đạo trầm trọng.
Vấn đề trọng tâm của các vụ kiện là hai loại khoáng sản: cobalt – dùng trong pin sạc của xe điện và thiết bị điện tử của Tesla và Apple – và coltan, được tinh chế thành tantalum, một loại bột kim loại chịu nhiệt dùng để điều chỉnh dòng điện trong điện thoại và máy tính xách tay của Apple.
Cả hai công ty đều bị cáo buộc vi phạm luật bảo vệ người tiêu dùng của Washington D.C., khi thu hút khách hàng mong muốn mua sản phẩm không liên quan đến hành vi lạm dụng con người và môi trường, trong khi lại hưởng lợi từ việc sử dụng khoáng sản liên quan đến các hành vi đó. Các vụ kiện yêu cầu tòa án ban hành lệnh cấm các công ty này tham gia vào các hành vi vi phạm luật bảo vệ người tiêu dùng.
Về phần mình, Apple đã lên tiếng phủ nhận, cho rằng các cáo buộc “không có cơ sở thực tế.” Công ty cũng nhấn mạnh việc đã “từ lâu đi theo con đường sử dụng vật liệu tái chế” trong sản phẩm của mình, với “99% cobalt trong pin do Apple thiết kế là tái chế,” chiếm hơn 97% tổng lượng cobalt mà Apple sử dụng. Tuy nhiên, vụ kiện phản bác rằng quặng cobalt thô vẫn được sử dụng trong quy trình tái chế, khiến việc đảm bảo không có quặng thô trong sản phẩm “tái chế” là điều không thể.
Đối với coltan, Apple được cho là dựa vào ba công ty Trung Quốc và một công ty ở Kazakhstan, với khoáng sản có khả năng có nguồn gốc từ một khu vực khai thác ở miền đông Congo. Khu vực này đã bị tranh giành dữ dội bởi các nhóm vũ trang và đã bị phiến quân M23 được Rwanda hậu thuẫn kiểm soát từ tháng Tư năm ngoái. Vụ kiện nêu rõ M23 kiểm soát việc khai thác, đánh thuế và buôn bán coltan, và những người cố gắng vận chuyển khoáng sản ngoài các kênh của phiến quân đã bị tra tấn. Phiến quân M23 bị cáo buộc “giết hại, tra tấn, và làm mất tích dân thường; cưỡng bức tuyển mộ trẻ em; cướp bóc tài nguyên thiên nhiên; và phạm tội hiếp dâm cùng các hành vi bạo lực tình dục khác,” theo một báo cáo của Liên Hiệp Quốc năm ngoái.
Vụ kiện chống lại Tesla — công ty vận hành một nhà máy sản xuất xe điện lớn ở Fremont — cáo buộc rằng Tesla thu mua cobalt cho pin của mình từ một số công ty tương tự được nêu trong vụ kiện của Apple. Các công ty này bị cho là sử dụng trẻ em làm việc trong hầm mỏ dưới điều kiện nguy hiểm, cưỡng bức lao động, gây ô nhiễm đất và nước, và lực lượng an ninh của họ đã gây ra các vụ hiếp dâm tập thể và bắn chết dân thường. Tesla đã không phản hồi yêu cầu bình luận về vụ việc.
Mercury News cho biết, hai loại khoáng sản này là trung tâm của cuộc tranh giành quyền kiểm soát các khu vực khai thác mỏ ở Congo kéo dài hàng thập kỷ, ước tính đã khiến 6 triệu người thiệt mạng kể từ năm 1996. Hàng triệu người dân ở Congo hiện đang phải di tản vì xung đột vũ trang.
