Các mức thuế mới mà Tổng Thống Donald Trump dự kiến áp đặt vào tháng tới có thể phủ bóng lên chuyến công du châu Á đầu tiên của Ngoại Trưởng Marco Rubio. Chuyến đi này diễn ra vào thời điểm Hoa Kỳ đang tìm cách tăng cường quan hệ với các quốc gia Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương để đối phó với ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực.
Hôm thứ Hai, Tổng Thống Trump đã gửi thông báo đến một số quốc gia về việc áp thuế cao hơn nếu họ không đạt được thỏa thuận thương mại với Hoa Kỳ, bao gồm một số quốc gia châu Á. Động thái này diễn ra chỉ một ngày trước khi Ngoại Trưởng Rubio dự kiến lên đường tham dự một hội nghị an ninh khu vực Đông Nam Á tại Malaysia.
Các nhà ngoại giao hàng đầu và các quan chức cấp cao từ ít nhất tám quốc gia mà Tổng Thống Trump nhắm mục tiêu áp thuế mới, có hiệu lực vào ngày 1 tháng 8, sẽ có mặt tại Diễn đàn Khu vực Hiệp hội Các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) thường niên ở Kuala Lumpur, nơi Ngoại Trưởng Rubio sẽ tham dự vào thứ Năm và thứ Sáu.
Các quan chức Bộ Ngoại Giao cho biết thuế quan và thương mại sẽ không phải là trọng tâm của Ngoại Trưởng Rubio trong các cuộc họp. Chính quyền Tổng Thống Trump hy vọng sẽ ưu tiên an toàn và an ninh hàng hải ở Biển Đông, nơi Trung Quốc ngày càng trở nên hung hăng đối với các nước láng giềng nhỏ hơn, cũng như chống tội phạm xuyên quốc gia.
Tuy nhiên, Ngoại Trưởng Rubio có thể khó tránh khỏi vấn đề thuế quan vốn đã gây khó chịu cho một số đồng minh và đối tác thân thiết nhất của Mỹ ở châu Á, bao gồm Nhật Bản và Nam Hàn. Tổng Thống Trump cho biết cả hai quốc gia này sẽ phải đối mặt với mức thuế 25% nếu không có thỏa thuận. Cả hai quốc gia đều không phải là thành viên của ASEAN nhưng cả hai sẽ có mặt tại các cuộc họp ở Kuala Lumpur.
Ông Danny Russel, phó chủ tịch Viện Chính sách Xã hội Châu Á và cựu trợ lý ngoại trưởng phụ trách Đông Á và Thái Bình Dương dưới thời chính quyền Obama, cho biết: “Những luận điểm của Ngoại Trưởng Rubio về mối đe dọa từ Trung Quốc sẽ không gây được tiếng vang với các quan chức có ngành công nghiệp đang bị ảnh hưởng bởi mức thuế 30-40%”.
Theo ABC News, trong số các quốc gia ASEAN, Tổng Thống Trump cho đến nay đã công bố mức thuế lên tới 40% đối với ít nhất sáu trong số 10 thành viên của khối, bao gồm cả nước chủ nhà Malaysia, nước sẽ phải đối mặt với mức thuế 25% chủ yếu đối với hàng điện tử và hàng điện nhập khẩu vào Hoa Kỳ.
Các quốc gia Đông Nam Á chưa bị Hoa Kỳ nhắm mục tiêu bao gồm Brunei, Philippines, Singapore và Việt Nam, quốc gia gần đây đã đồng ý một thỏa thuận thương mại với Tổng Thống Trump. Chính quyền Tổng Thống Trump đã tranh thủ hầu hết các quốc gia Đông Nam Á trong nỗ lực làm suy yếu hoặc ít nhất là kiềm chế nỗ lực thống trị khu vực của Trung Quốc.
Tại Kuala Lumpur, Ngoại Trưởng Rubio cũng có thể sẽ đối mặt với các ngoại trưởng của hai đối thủ lớn nhất của Mỹ: Trung Quốc và Nga. Các quan chức Hoa Kỳ không thể cho biết liệu các cuộc gặp với một trong hai bên có được lên kế hoạch trong khoảng thời gian ngắn ngủi – khoảng 36 giờ – mà Ngoại Trưởng Rubio sẽ ở Malaysia hay không.
Ông Russel lưu ý rằng Ngoại Trưởng Trung Quốc Vương Nghị là một người kỳ cựu trong các cuộc họp như vậy và “thông thạo các nguyên tắc và quy ước của ASEAN”, trong khi Ngoại Trưởng Rubio “là một tân binh đang cố gắng bán thông điệp ‘Nước Mỹ trên hết’ cho một khán giả hết sức hoài nghi”.
Các vấn đề với cả hai quốc gia vẫn còn lớn, đặc biệt là về Ukraine.
Hôm thứ Ba, Tổng Thống Trump bày tỏ sự tức giận với Tổng Thống Nga Vladimir Putin, nói rằng, “Tôi không hài lòng với ông ấy, tôi có thể nói với bạn điều đó ngay bây giờ” khi Moscow tăng cường các cuộc tấn công ở Ukraine trong bối cảnh nhà lãnh đạo Mỹ thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình.
Tổng Thống Trump cũng tuyên bố rằng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục cung cấp vũ khí phòng thủ cho Ukraine sau khi Lầu Năm Góc thông báo tạm dừng một số đợt giao hàng vào tuần trước.
Các quan chức Hoa Kỳ tiếp tục cáo buộc Trung Quốc tái cung cấp và cải tổ khu vực công nghiệp quân sự của Nga, cho phép nước này sản xuất thêm vũ khí để tấn công Ukraine.
