Theo ABC News ngày 09/04/2025, Chính phủ Anh đang cân nhắc khả năng quốc hữu hóa nhà máy thép cuối cùng của nước này sản xuất từ nguyên liệu thô. Động thái này diễn ra trong bối cảnh cuộc chiến thương mại toàn cầu gia tăng áp lực, buộc Anh phải tìm cách bảo vệ khả năng tự cung ứng thép cho ngành công nghiệp nội địa.
Nhà máy thép Scunthorpe, thuộc sở hữu của Tập đoàn Jingye (Trung Quốc), đang đối mặt nguy cơ cạn kiệt quặng sắt – nguyên liệu thiết yếu cho hai lò cao khổng lồ của nhà máy. Tình hình này xảy ra sau khi Jingye hủy các đơn đặt hàng quặng trong quá trình đàm phán với chính phủ Anh về việc tăng cường hỗ trợ tài chính.
Thông tin này xuất hiện chỉ hai tuần sau khi British Steel (đơn vị vận hành nhà máy) cho biết họ đang xem xét đóng cửa các lò cao vì không còn khả thi về mặt tài chính. Lý do được đưa ra là “điều kiện thị trường đầy thách thức”, thuế quan và chi phí môi trường ngày càng tăng.
Chính phủ Anh vẫn đang tiếp tục đàm phán với Jingye sau khi tập đoàn này từ chối gói hỗ trợ trị giá 500 triệu bảng Anh (khoảng 640 triệu USD) để hiện đại hóa nhà máy. Khi được hỏi về các biện pháp để giữ cho nhà máy hoạt động, Thủ tướng Keir Starmer khẳng định cam kết duy trì sản xuất thép tại Anh và cho biết “mọi phương án đều được cân nhắc” đối với Scunthorpe.
Nhà máy Scunthorpe có lịch sử hơn 130 năm sản xuất thép, đóng góp vào sự phát triển công nghiệp của Anh. Hiện tại, nhà máy sử dụng khoảng 2.700 lao động.
Jingye mua lại British Steel vào năm 2020 và tuyên bố đã đầu tư hơn 1,2 tỷ bảng Anh (khoảng 1,5 tỷ USD) để duy trì hoạt động của nhà máy trong bối cảnh “sản xuất không ổn định”.
Trên phạm vi toàn quốc, sản lượng thép của Anh đã giảm tới 80% kể từ cuối những năm 1960 do chi phí sản xuất cao và sự bùng nổ sản xuất của Trung Quốc, đẩy giá thép toàn cầu xuống thấp. Năm 1970, Anh là nhà sản xuất thép lớn thứ năm thế giới, nhưng đến năm 2023 chỉ sản xuất 5,6 triệu tấn, chiếm 0,3% sản lượng toàn cầu. Trong khi đó, Trung Quốc sản xuất 1,02 tỷ tấn, chiếm 54%.
Các nhà sản xuất thép còn lại ở Anh đang chịu áp lực phải giảm lượng khí thải carbon trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Hầu hết đã chuyển sang sử dụng lò hồ quang điện để sản xuất thép từ vật liệu tái chế. Điều này khiến Scunthorpe trở thành nhà máy duy nhất còn sử dụng lò cao để sản xuất thép nguyên chất từ quặng sắt.
Các quan chức công đoàn cảnh báo British Steel cần đặt hàng quặng sắt ngay trong vài ngày tới để đảm bảo nguồn cung trước khi nhà máy cạn kiệt nguyên liệu vào cuối tháng 5. Ông Thomas Smith, một công nhân thép và đại diện công đoàn Community, chia sẻ trên Sky News rằng “chúng tôi đang đối mặt nguy cơ thực sự mất đi những lò cao này. Nếu bỏ lỡ thời hạn, chúng tôi sẽ phải đưa ra quyết định liệu có tắt cả hai lò hay không”.
Trong một cuộc tranh luận tại Hạ viện, các nghị sĩ nhấn mạnh sự cần thiết của ngành công nghiệp thép nội địa để duy trì độc lập kinh tế trong bối cảnh chiến tranh thương mại gia tăng, đặc biệt là sau các biện pháp thuế quan mới từ cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ông Martin Vickers, nghị sĩ đại diện khu vực lân cận Scunthorpe, bày tỏ quan điểm rằng quốc hữu hóa tạm thời là “cách duy nhất” trong trường hợp này để đảm bảo việc làm và tương lai cho ngành sản xuất thép tại Scunthorpe.
Bộ trưởng Công nghiệp Sarah Jones xác nhận các cuộc đàm phán với Jingye vẫn đang tiếp diễn. Bà nói: “Chúng tôi tin rằng cách tốt nhất là Scunthorpe và British Steel tiếp tục hoạt động như một doanh nghiệp thương mại với đầu tư tư nhân và sự hỗ trợ của chính phủ. Nhưng tôi có thể nói với quý vị rằng, không có phương án nào bị loại bỏ”.
