Vương quốc Anh vừa công bố kế hoạch tăng cường chi tiêu quốc phòng mạnh mẽ, bao gồm việc đóng các tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân mới và xây dựng một quân đội sẵn sàng chiến đấu tại châu Âu. Động thái này được xem là thông điệp rõ ràng gửi tới Moscow và cả Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump.
Thủ tướng Anh Keir Starmer cho biết, Anh “không thể phớt lờ mối đe dọa từ Nga” và cam kết thực hiện những thay đổi sâu rộng nhất trong lĩnh vực quốc phòng kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc hơn ba thập kỷ trước. Phát biểu trên BBC, ông Starmer nhấn mạnh thế giới đã thay đổi, bất ổn gia tăng đáng kể so với nhiều năm qua và các mối đe dọa cũng lớn hơn.
Chính phủ Công đảng trung tả của ông Starmer sẽ chấp nhận toàn bộ 62 khuyến nghị từ bản đánh giá quốc phòng chiến lược do George Robertson, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Anh và Tổng thư ký NATO dẫn đầu. Đây là bản đánh giá đầu tiên kể từ năm 2021, được thực hiện trong bối cảnh thế giới bị chấn động bởi cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine năm 2022 và việc Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump tái đắc cử vào năm ngoái.
Bộ trưởng Quốc phòng John Healey khẳng định những thay đổi này sẽ gửi “thông điệp tới Moscow” và chuyển đổi quân đội Anh sau nhiều thập kỷ cắt giảm, mặc dù số lượng binh sĩ dự kiến chỉ bắt đầu tăng vào đầu thập niên 2030.
Ông Healey cho biết mục tiêu chi tiêu quốc phòng đạt 2.5% GDP vào năm 2027 đang “đi đúng hướng” và “không nghi ngờ gì” sẽ đạt 3% trước năm 2034. Tuy nhiên, Thủ tướng Starmer gọi mục tiêu 3% là “tham vọng” chứ không phải cam kết chắc chắn, và nguồn tiền từ Bộ Tài chính vẫn còn là dấu hỏi lớn.
Việc tăng chi tiêu quốc phòng của Anh cũng là thông điệp gửi tới Tổng Thống Hoa Kỳ Trump, cho thấy châu Âu đang lắng nghe yêu cầu của ông về việc các thành viên NATO cần chi tiêu nhiều hơn cho quốc phòng của chính họ. Các nước châu Âu, dẫn đầu là Anh và Pháp, đã nỗ lực phối hợp thế trận phòng thủ khi ông Trump định hình lại chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ, dường như gạt châu Âu sang một bên khi tìm cách chấm dứt chiến tranh ở Ukraine. Tổng Thống Trump từ lâu đã đặt câu hỏi về giá trị của NATO và phàn nàn rằng Hoa Kỳ phải cung cấp an ninh cho các nước châu Âu không đóng góp đủ.
Kế hoạch được công bố bao gồm việc đóng “tối đa 12” tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân (nhưng trang bị vũ khí thông thường) trong khuôn khổ hợp tác AUKUS với Australia và Hoa Kỳ. Chính phủ cũng sẽ đầu tư 15 tỷ bảng Anh vào kho vũ khí hạt nhân của Anh và tăng cường kho vũ khí thông thường với tới 7,000 vũ khí tầm xa do Anh sản xuất.
Thủ tướng Starmer hy vọng việc tái vũ trang sẽ tạo ra “lợi tức quốc phòng” (defense dividend) là các việc làm tốt, trái ngược với “lợi tức hòa bình” (peace dividend) sau Chiến tranh Lạnh khi các nước phương Tây chuyển hướng tiền từ quốc phòng sang các lĩnh vực khác.
Như các thành viên NATO khác, Anh đã đánh giá lại chi tiêu quốc phòng kể từ khi Nga xâm lược toàn diện Ukraine vào tháng 2 năm 2022. Bộ trưởng Healey cho biết Nga “tấn công Anh hàng ngày”, với 90,000 cuộc tấn công mạng từ các nguồn liên kết với nhà nước nhằm vào quốc phòng Anh trong hai năm qua. Một bộ chỉ huy mạng để đối phó với các mối đe dọa này dự kiến sẽ được thành lập như một phần của kế hoạch. Theo tin từ Associated Press được đăng trên Seattle Times ngày 2/6/2025.
