Hàng chục thường dân Mali tị nạn đã tố cáo lực lượng quân sự mới của Nga, Africa Corps, đang thực hiện nhiều hành vi tàn bạo, bao gồm hãm hiếp và chặt đầu, trong khi phối hợp với quân đội Mali truy lùng các nhóm cực đoan. Các nạn nhân đã chia sẻ những câu chuyện kinh hoàng với hãng tin Associated Press (AP).
Theo lời kể của những người tị nạn, Africa Corps, được thành lập để thay thế nhóm lính đánh thuê Wagner, đã sử dụng những chiến thuật tương tự như trước đây. Họ mô tả cảnh làng mạc bị đốt cháy và phát hiện thi thể người thân với nội tạng bị lấy mất, một hành vi mà AP từng ghi nhận liên quan đến Wagner. Một trưởng làng Mali đã phải chạy trốn cho biết: “Đó là chính sách tiêu thổ. Lính không nói chuyện với ai. Bất cứ ai họ thấy, họ đều bắn. Không hỏi han, không cảnh báo. Người dân thậm chí không biết tại sao họ lại bị giết.”
Khu vực Sahel rộng lớn ở Tây Phi đã trở thành nơi nguy hiểm nhất thế giới do các hoạt động cực đoan, khiến hàng ngàn người thiệt mạng. Các chính phủ quân sự của Mali, Burkina Faso và Niger đã chuyển từ các đồng minh phương Tây sang tìm kiếm sự hỗ trợ từ Nga để đối phó với các tay súng liên kết với al-Qaida hoặc nhóm Nhà nước Hồi giáo.
Khi Africa Corps thay thế Wagner sáu tháng trước, những người dân Mali mệt mỏi hy vọng tình hình bạo lực sẽ giảm bớt. Tuy nhiên, các nhà tị nạn đã mô tả một triều đại khủng bố mới của Africa Corps tại các vùng lãnh thổ rộng lớn và gần như vô luật lệ. Các nhà phân tích pháp lý cho biết Moscow phải chịu trách nhiệm trực tiếp cho những hành vi này.
AP đã tiếp cận được khu vực biên giới Mauritania, nơi hàng ngàn người Mali đã chạy trốn trong những tháng gần đây khi giao tranh leo thang. Hãng tin đã nói chuyện với 34 người tị nạn, những người đã mô tả các vụ giết người vô cớ, bắt cóc và lạm dụng tình dục. Hầu hết đều yêu cầu giấu tên vì sợ bị trả thù. Một người phụ nữ kể lại cảnh con trai 20 tuổi của bà, Koubadi, bị lính Mali và người da trắng lột sạch quần áo, tra khảo rồi cắt cổ ngay trước mắt bà.
Việc theo dõi và báo cáo các hành vi lạm dụng ở Mali ngày càng khó khăn do các nhà báo và nhân viên cứu trợ bị hạn chế tiếp cận. Phái bộ gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc đã rút khỏi Mali vào năm 2023 theo áp lực của chính phủ, và việc Mali rút khỏi Tòa Hình Sự Quốc Tế (ICC) trong năm nay càng làm phức tạp thêm các nỗ lực điều tra tội ác.
Dân thường bị kẹt giữa “búa và đe”, chịu áp lực từ cả các nhóm vũ trang cực đoan và lực lượng Africa Corps cùng quân đội Mali. Nếu họ không tuân theo lệnh sơ tán của các nhóm vũ trang, họ phải đối mặt với sự trả thù. Nhưng nếu họ chạy trốn, quân đội Mali và Africa Corps lại coi họ là đồng lõa.
Africa Corps được phát triển sau cái chết của lãnh đạo Wagner, Yevgeny Prigozhin, vào năm 2023. Các chuyên gia pháp lý cho rằng việc chuyển đổi từ Wagner sang Africa Corps khiến chính phủ Nga phải chịu trách nhiệm trực tiếp về hành động của các chiến binh. Lindsay Freeman, giám đốc cấp cao về trách nhiệm giải trình quốc tế tại Trung tâm Nhân quyền thuộc Trường Luật UC Berkeley, cho biết: “Bất chấp việc đổi tên, có sự liên tục đáng kinh ngạc về nhân sự, chỉ huy, chiến thuật và thậm chí cả phù hiệu giữa Wagner và Africa Corps.”
Với việc Africa Corps trực tiếp nằm dưới quyền Bộ Quốc Phòng Nga, họ có thể được coi là một cơ quan của nhà nước Nga theo luật pháp quốc tế. Điều này có nghĩa là bất kỳ tội ác chiến tranh nào do Africa Corps gây ra ở Mali đều có thể quy trách nhiệm cho chính phủ Nga.
Tin tức này được ghi nhận từ Associated Press.
