Một nỗ lực mới của Hoa Kỳ nhằm chấm dứt xung đột Nga-Ukraine đang thúc đẩy một làn sóng ngoại giao sôi nổi, với các quan chức Mỹ, châu Âu, Nga và Ukraine đều đang tìm cách định hình kết cục của cuộc chiến.
Đề xuất do Hoa Kỳ hậu thuẫn, nghiêng về phía Nga, đã gây báo động tại Kyiv và các thủ đô châu Âu khác. Ukraine cùng các đồng minh đã đưa ra các đề xuất phản hồi nhằm sửa đổi các điểm chính của kế hoạch. Mặc dù các nhà lãnh đạo Ukraine và châu Âu bày tỏ sự lạc quan về đà tiến của các cuộc đàm phán, họ vẫn đang chờ đợi phản hồi từ Washington và Moscow.
“Tôi nghĩ chúng ta đang tiến rất gần đến một thỏa thuận,” Tổng Thống Donald Trump cho biết hôm thứ Ba. Ông cho biết các đề xuất đã được “tinh chỉnh” và thông báo sẽ cử Đặc phái viên Steve Witkoff gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin vào tuần tới.
Dựa trên các cuộc đàm phán giữa Washington và Moscow, kế hoạch 28 điểm được trình lên Ukraine kêu gọi nước này nhượng lại toàn bộ khu vực Donbas ở phía đông cho Nga. Kế hoạch cũng đặt giới hạn 600.000 quân nhân cho lực lượng vũ trang Ukraine và cấm Ukraine hoặc bất kỳ thành viên mới nào gia nhập NATO. Đồng thời, kế hoạch loại trừ quân đội NATO tại Ukraine và không cam kết Hoa Kỳ hoặc các quốc gia châu Âu bảo vệ Ukraine nếu Nga tấn công lần nữa.
Nga cam kết sẽ không tấn công Ukraine thêm nữa và sẽ đối mặt với các biện pháp trừng phạt nếu vi phạm cam kết này.
Ukraine và các đồng minh châu Âu cho rằng kế hoạch này đang thưởng cho sự xâm lược của Nga và đã gấp rút đưa ra các đề xuất phản hồi nhằm thay đổi cán cân theo hướng có lợi cho Ukraine. Các đề xuất này bao gồm việc dỡ bỏ giới hạn về sức mạnh quân sự của Ukraine, mở ra khả năng kết nạp NATO trong tương lai và trì hoãn các cuộc thảo luận về nhượng bộ lãnh thổ cho đến sau khi đạt được thỏa thuận ngừng bắn.
Các quan chức Hoa Kỳ và Ukraine đã gặp nhau tại Geneva vào Chủ Nhật, và cả hai bên đều mô tả cuộc đàm phán là mang tính xây dựng và hứa hẹn sẽ đưa ra một kế hoạch hòa bình đã được sửa đổi. Theo hãng tin Associated Press, một số nhà phân tích cho rằng Nga có thể xem Tổng Thống Trump là người thiếu kiên nhẫn và thiếu tập trung, do đó sẽ sử dụng các chiến thuật trì hoãn để tránh nhượng bộ.
Trong bối cảnh châu Âu lo ngại bị gạt ra ngoài lề trong các kế hoạch hòa bình, các đồng minh của Ukraine, bao gồm 35 quốc gia trong “Liên minh Sẵn sàng”, đã tổ chức một hội nghị truyền hình vào thứ Ba, có sự tham dự của Tổng thống Zelenskyy và Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio. Khoảng 20 quốc gia trong liên minh này đã đồng ý tham gia một “lực lượng tái đảm bảo” cho Ukraine sau khi ngừng bắn. Kế hoạch này bao gồm việc các đồng minh châu Âu huấn luyện quân đội Ukraine và cung cấp hỗ trợ trên biển và trên không, nhưng vẫn dựa vào sức mạnh quân sự của Hoa Kỳ như một sự đảm bảo an ninh.
Tổng Thống Trump chưa cam kết rõ ràng về việc cung cấp sự hỗ trợ này, nhưng các nhà lãnh đạo Anh, Pháp và Đức cho biết sau cuộc họp hôm thứ Ba rằng các bên tham dự đã đồng ý với ông Rubio “tăng cường công việc chung với Hoa Kỳ để thúc đẩy việc lập kế hoạch về các bảo đảm an ninh.”
Nỗ lực tìm kiếm hòa bình mới diễn ra trong bối cảnh người dân Ukraine đang kiệt sức sau gần bốn năm chiến tranh, với các thành phố và cơ sở hạ tầng năng lượng của đất nước liên tục bị tên lửa và máy bay không người lái của Nga tấn công.
Cả Nga và Ukraine đều chịu tổn thất nặng nề với hàng trăm nghìn người chết và bị thương. Trên chiến tuyến, Nga đang đạt được những bước tiến chậm chạp với cái giá nhân mạng khổng lồ.
Bà Kaja Kallas, Cao ủy Liên minh Châu Âu về Chính sách Đối ngoại, cho biết các biện pháp trừng phạt đối với dầu mỏ và khí đốt của Nga đang bắt đầu có hiệu lực, gây áp lực lên Moscow. “Họ muốn chúng ta tin rằng họ có thể tiếp tục mãi mãi. Điều này không đúng,” bà nói.
Ngoài ra, cả Tổng thống Zelenskyy và Tổng Thống Trump cũng đang đối mặt với những khó khăn trong nước. Ông Zelenskyy đang xử lý một vụ bê bối tham nhũng trong chính quyền của mình, trong khi ông Trump đối mặt với những rạn nứt trong phong trào MAGA.
