Nga đang ngày càng siết chặt quyền kiểm soát Internet, khiến cuộc sống hàng ngày của người dân gặp nhiều bất tiện. Tình trạng mất kết nối Internet di động, tín dụng không thực hiện được giao dịch, các ứng dụng nhắn tin bị gián đoạn, và việc không nhận được tin nhắn hay dữ liệu sau khi ra nước ngoài đã trở thành những vấn đề thường nhật.
Các đợt ngừng kết nối Internet di động, với lý do ngăn chặn máy bay không người lái của Ukraine lợi dụng mạng di động để định vị, đã diễn ra ở nhiều vùng của Nga trong nhiều tháng. Các ứng dụng nhắn tin phổ biến cũng bị hạn chế, trong khi chính phủ thúc đẩy một ứng dụng do nhà nước kiểm soát, mà các nhà phê bình cho rằng có thể là công cụ giám sát.
Dù kết nối Internet băng thông rộng và Wi-Fi vẫn hoạt động, người dân Nga mô tả những xáo trộn kỹ thuật số ảnh hưởng đến đời sống của họ. Các nhà chức trách cho biết những gián đoạn này là cần thiết để ngăn chặn các cuộc tấn công của Ukraine. Tuy nhiên, các nhà phân tích nhận định rằng các biện pháp này chưa thực sự hiệu quả trong việc ngăn chặn các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái nhắm vào các nhà máy lọc dầu của Nga.
Trong nhiều khu vực, chỉ một số trang web và dịch vụ trực tuyến được chính phủ phê duyệt là có thể truy cập được trong thời gian mất kết nối. Danh sách này thay đổi tùy theo nhà cung cấp và bao gồm các trang web chính thức, email, mạng xã hội, hai chợ trực tuyến, cùng công cụ tìm kiếm Yandex của Nga. Một số nhà cung cấp cho phép truy cập ứng dụng ngân hàng, nhưng số khác thì không. Chính quyền hứa sẽ mở rộng danh sách này.
Người dân bày tỏ lo ngại về việc mất thông tin và quyền tự do. Một số trường hợp đặc biệt đáng lo ngại là các gia đình có con mắc bệnh tiểu đường, không thể theo dõi chỉ số đường huyết của con em mình khi trẻ ở trường do mất kết nối Internet di động.
Cơ quan quản lý Internet của Nga (Roskomnadzor) đã đăng tải một hình ảnh biếm họa trên mạng xã hội, mô tả một thanh niên vui vẻ khi không sử dụng điện thoại, thay vào đó là tận hưởng cuộc sống ngoài công viên. Tuy nhiên, bài đăng này chủ yếu nhận về những bình luận giận dữ và mỉa mai.
Chính phủ Nga cũng ban hành các quy định mới, áp đặt các “thời kỳ làm mát” kéo dài 24 giờ, trong đó dữ liệu và tin nhắn bị chặn từ các SIM đã ra nước ngoài hoặc không hoạt động trong 72 giờ. Việc gỡ bỏ chặn có thể trở nên bất khả thi đối với các thiết bị kết nối Internet không có giao diện nhận tin nhắn văn bản, như bộ định tuyến Wi-Fi di động, ô tô hoặc đồng hồ đo điện.
Các hạn chế khác nhắm vào hai ứng dụng nhắn tin phổ biến là WhatsApp và Telegram. Các cuộc gọi trên các ứng dụng này đã bị hạn chế từ tháng 8 với lý do ngăn chặn lừa đảo qua điện thoại, và đang bị giảm tốc độ ở một số khu vực. Cả hai ứng dụng này đều không có trong danh sách “trắng” của chính phủ.
Thay vào đó, dịch vụ nhắn tin của Nga là MAX đang được chính quyền tích cực quảng bá và yêu cầu cài đặt sẵn trên mọi điện thoại thông minh ở Nga từ tháng 9. Tuy nhiên, các nhà phê bình xem MAX như một công cụ giám sát vì dịch vụ này công khai chia sẻ dữ liệu người dùng với chính quyền khi có yêu cầu. Các chuyên gia cũng cho rằng MAX không sử dụng mã hóa đầu cuối.
Nhiều người Nga coi các biện pháp hạn chế này giống như thời tiết, họ không thể làm gì được. Tuy nhiên, chuyên gia nhận định rằng chiến lược của chính quyền là làm cho người dùng khó tiếp cận “nội dung thay thế” để họ dần từ bỏ việc tìm kiếm. Những người không quá quan tâm sẽ chọn những cách thức đơn giản hơn để truy cập Internet.
Mặc dù có những nỗ lực vượt rào như sử dụng mạng riêng ảo (VPN), nhưng các VPN cũng thường xuyên bị chặn, buộc người dùng phải cài đặt ứng dụng mới sau mỗi vài tháng. Một số chuyên gia cảnh báo rằng Internet đã gắn liền với quá nhiều hoạt động kinh tế, và việc đóng cửa hoàn toàn là không thể. Tuy nhiên, họ dự báo sẽ có thêm nhiều biện pháp hạn chế các trang web, VPN và các nền tảng, bao gồm cả việc chặn hoàn toàn các ứng dụng nhắn tin như Telegram và WhatsApp, cùng các biện pháp bất ngờ khác.
Tin từ Associated Press ngày 21 tháng 11 năm 2025.
