WASHINGTON, DC – Chính quyền Tổng Thống Trump đang tiến hành thủ tục chấm dứt chương trình “Tạm Trú” (Temporary Protected Status – TPS) cho gần 80.000 người Honduras và Nicaragua. Chương trình này đã cho phép họ sống và làm việc tại Hoa Kỳ trong khoảng 25 năm qua, kể từ sau khi một trận bão kinh hoàng tàn phá Trung Mỹ.
Theo thông báo của Bộ Nội An (DHS), Bộ trưởng Kristi Noem đã xem xét tình hình tại Honduras và Nicaragua và kết luận rằng các điều kiện ở đó đã được cải thiện đáng kể kể từ quyết định ban đầu vào năm 1999. Do đó, những người hiện đang được bảo vệ theo chương trình TPS có thể trở về quê hương.
DHS ước tính rằng khoảng 72.000 người Honduras và 4.000 người Nicaragua tại Hoa Kỳ đang được hưởng quy chế này, và nó sẽ hết hiệu lực trong khoảng hai tháng tới. Tuy nhiên, Liên minh TPS (TPS Alliance), một tổ chức vận động cho những người di dân được bảo vệ bởi chương trình TPS, ước tính rằng khoảng 40.000 người Honduras sẽ bị ảnh hưởng vì nhiều người đã có được thường trú hợp pháp thông qua các kênh di trú khác.
Chương trình TPS cho cả hai quốc gia hết hạn vào ngày 5 tháng 7. Các thông báo cho biết sự bảo vệ sẽ chấm dứt 60 ngày sau khi các thông báo này được công bố chính thức trên Công báo Liên bang (Federal Register).
TPS thường được cấp khi các điều kiện ở quê nhà của một người khiến việc trở về trở nên khó khăn. Những người được bảo vệ bởi chương trình này phải đăng ký với DHS, và sau đó họ sẽ được bảo vệ khỏi bị trục xuất và có thể làm việc. Tuy nhiên, chương trình này không cấp cho họ con đường dẫn đến quốc tịch và bộ trưởng phải gia hạn nó thường xuyên, thường là trong khoảng thời gian 18 tháng.
Khi quy chế TPS của họ chính thức kết thúc, những người Honduras và Nicaragua hiện đang được bảo vệ có thể bị trục xuất và giấy phép làm việc của họ sẽ bị chấm dứt nếu họ không tìm được con đường nào khác để ở lại Hoa Kỳ.
Các nhà phê bình cho rằng các chính quyền kế tiếp – đặc biệt là chính quyền Tổng Thống Biden – về cơ bản đã thông qua các gia hạn này bất kể điều gì, và những người được bảo vệ bởi quy chế vốn được cho là tạm thời này cuối cùng đã ở lại Hoa Kỳ trong nhiều năm.
Chính quyền Tổng Thống Trump đã chấm dứt TPS cho khoảng 350.000 người Venezuela, 500.000 người Haiti, hơn 160.000 người Ukraine và hàng ngàn người từ Afghanistan, Nepal và Cameroon. Một số người trong số họ, như người Venezuela, Haiti và Ukraine, có các vụ kiện đang chờ xử lý tại các tòa án liên bang.
Khoảng 250.000 người Venezuela khác vẫn được bảo vệ theo TPS cho đến tháng 9, cũng như hàng ngàn người Syria. TPS cho người Ethiopia hết hạn vào tháng 12, cho người Yemen và Somalia vào tháng 3 năm 2026 và cho người El Salvador vào tháng 9 năm 2026.
Theo Associated Press, trong thời chính quyền Tổng Thống Biden, số lượng người được bảo vệ bởi TPS đã tăng lên đáng kể. Gần 1 triệu người Venezuela và Haiti đã được bảo vệ.
Jose Palma, đồng điều phối viên tại Liên minh TPS Quốc gia, cho biết việc chấm dứt TPS được công bố hôm thứ Hai sẽ ảnh hưởng đến những người đã sống ở Hoa Kỳ gần ba thập kỷ.
“Họ đã lập gia đình. Đầu tư. Đó là một cộng đồng đã trải qua kiểm tra lý lịch hàng năm, đã cho thấy tất cả những đóng góp của mình cho đất nước này,” ông Palma nói. “Thật là tàn nhẫn những gì đang xảy ra.”
Các biện pháp bảo vệ tạm thời cho cả hai quốc gia ban đầu được cấp vào năm 1999 sau cơn bão Mitch năm 1998. Chính quyền Tổng Thống Trump đầu tiên đã cố gắng chấm dứt các biện pháp bảo vệ nhưng cả hai vẫn được giữ nguyên sau khi có tranh chấp pháp lý.
Bộ Nội An viết trong thông báo trên công báo liên bang rằng Honduras đã “chứng kiến những thay đổi đáng kể trong 26 năm kể từ sau sự tàn phá của cơn bão Mitch.”
“Honduras đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc phục hồi sau sự tàn phá của cơn bão và hiện là một điểm đến đầu tư bất động sản và du lịch nổi tiếng,” bộ này viết. Bộ cho biết chính phủ Honduras vào tháng Giêng đã đưa ra một kế hoạch có tên “Anh em, hãy về nhà” nhằm giúp đỡ những người Honduras bị trục xuất khỏi Hoa Kỳ bằng tiền và giúp tìm việc làm.
Về Nicaragua, Bộ trưởng Noem viết: “Nicaragua đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc phục hồi sau sự tàn phá của cơn bão với sự giúp đỡ của cộng đồng quốc tế và hiện là một quốc gia dẫn đầu về du lịch, du lịch sinh thái, nông nghiệp và năng lượng tái tạo đang phát triển.”
Thứ trưởng Ngoại giao Honduras Antonio García bày tỏ sự thất vọng trước thông báo hôm thứ Hai.
“Họ lập luận rằng Honduras có đầu tư nước ngoài, du lịch và chương trình ‘Người Honduras hãy về nhà’ và có các điều kiện để trở về,” ông García nói. Nhưng ông cho biết chính tình cảm chống di dân của chính quyền Tổng Thống Trump mới là nguyên nhân thực sự đằng sau nó.
Francis García đã sống ở Hoa Kỳ gần 30 năm và đã là người thụ hưởng TPS trong 25 năm. Ba người con trưởng thành của bà được sinh ra ở Hoa Kỳ, một đất nước mà bà coi là của mình.
“Tôi cảm thấy buồn, lo lắng và sợ hãi,” Garcia, 48 tuổi, người chưa bao giờ trở về nước, nói. “Tôi rất sợ phải trở về Honduras. Tôi không thể tưởng tượng ra nó; Tôi sẽ không muốn nó.”
Giống như Garcia, Teofilo Martinez, 57 tuổi, đã sống nửa cuộc đời mình ở Hoa Kỳ, phần lớn là dưới sự bảo vệ của TPS. Ông đến đây với hai bàn tay trắng nhưng giờ đã có công ty xây dựng riêng và ông cũng là một nhà kinh doanh bất động sản.
“Chúng tôi yêu cầu hành vi tốt và những đóng góp của chúng tôi được xem xét,” Martinez nói. “Không có điều kiện nào ở Honduras để chúng tôi trở về.”
