Tổng Thống Donald Trump Đề Xuất Áp Thuế Dược Phẩm, Gây Nhiều Quan Ngại
Kế hoạch của Tổng Thống Donald Trump về việc áp thuế 100% đối với các loại thuốc nhãn hiệu ngoại nhập, được công bố trên Truth Social vào cuối ngày thứ Năm, đã làm dấy lên nhiều câu hỏi trong giới chuyên gia. Theo lời ông Trump, từ ngày 1 tháng 10 năm 2025, tất cả sản phẩm dược phẩm có thương hiệu hoặc bằng sáng chế nước ngoài sẽ chịu mức thuế 100%, trừ khi công ty sản xuất đang xây dựng nhà máy tại Hoa Kỳ, tức là đã khởi công hoặc đang trong quá trình xây dựng.
Giới chuyên gia đã đưa ra năm câu hỏi lớn xoay quanh chính sách này:
1. Những Loại Thuốc Nào Sẽ Bị Ảnh Hưởng?
Thông báo của Tổng Thống Trump không làm rõ liệu các nhà sản xuất thuốc nhãn hiệu đã có nhà máy ở Hoa Kỳ có được miễn trừ, liệu sự miễn trừ này bao gồm tất cả sản phẩm của họ hay chỉ áp dụng cho các loại thuốc được sản xuất tại cơ sở ở Mỹ. Các công ty lớn như Novo Nordisk và Eli Lilly (sản xuất thuốc giảm cân Wegovy và Zepbound) đã công bố kế hoạch đầu tư vào sản xuất tại Hoa Kỳ, nhưng không rõ ý định đầu tư này có đủ điều kiện để được miễn thuế hay không. Nhiều loại thuốc nhãn hiệu phổ biến khác như Botox của Allergen hay thuốc điều trị ung thư Keytruda của Merck hiện chủ yếu được sản xuất ở nước ngoài, đặc biệt là ở Âu châu. Rena Conti, phó giáo sư tại Trường Kinh doanh Questrom của Đại học Boston, cho biết các loại thuốc khác, bao gồm một số thuốc trị ung thư máu và phổi, cũng như vaccine, được sản xuất ở các quốc gia như Ấn Độ và Trung Cộng. Bà cũng đặt nghi vấn về việc liệu chính sách thuế mới có vượt qua các hiệp định thương mại hiện có của Hoa Kỳ với Liên Âu và Nhật Bản hay không, theo tin từ NBC News.
2. Bệnh Nhân Có Phải Trả Giá Cao Hơn Không?
Chỉ 1 trong 10 đơn thuốc được kê tại Hoa Kỳ là thuốc nhãn hiệu; phần lớn là thuốc generic có giá thấp hơn và sẽ không bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế này. Tiến sĩ Aaron Kesselheim, giáo sư y khoa tại Trường Y Harvard, cho biết việc bệnh nhân có thấy giá thuốc tăng hay không sẽ phụ thuộc vào số lượng nhà sản xuất thuốc nhận được miễn trừ và liệu các công ty có chọn chuyển chi phí đó sang bệnh nhân tại quầy thuốc hay không. Ông nhấn mạnh, “Cuối cùng, thuế quan là thuế đối với bệnh nhân.” Một số công ty có thể quyết định không chuyển chi phí. Các đợt tăng giá có thể không diễn ra ngay lập tức, và luật pháp Hoa Kỳ cũng ngăn cấm các nhà sản xuất thuốc tăng giá nhanh hơn lạm phát. Arthur Caplan, trưởng Bộ phận Đạo đức Y tế tại Trung tâm Y tế NYU Langone ở New York, nhận định một số bệnh nhân có thể không nhận thấy nhiều khác biệt, do chi phí của các loại thuốc nhãn hiệu đã rất cao ở Hoa Kỳ.
3. Liệu Các Hãng Bảo Hiểm Có Gánh Chịu Chi Phí Không?
Ông Caplan cho rằng các hãng bảo hiểm và các nhà quản lý lợi ích dược phẩm (PBM) có thể cố gắng đàm phán với các nhà sản xuất thuốc hoặc hấp thụ một phần chi phí liên quan đến thuế quan. Tuy nhiên, nhiều khả năng họ sẽ chuyển chi phí đó cho bệnh nhân trong thời gian ngắn, có thể dưới hình thức đồng chi trả (copay) lớn hơn. Tiến sĩ Kesselheim cảnh báo rằng không chỉ bệnh nhân có bảo hiểm tư nhân mà cả những người được bảo hiểm thông qua các chương trình y tế của chính phủ như Medicare, Medicaid và VA cũng có thể thấy giá tăng, vì chính phủ là người mua thuốc theo toa lớn nhất trên thị trường.
4. Thuế Quan Có Kích Thích Sản Xuất Dược Phẩm Tại Hoa Kỳ Không?
Ông Kesselheim cho rằng điều này khó xảy ra. Việc xây dựng một nhà máy là một quyết định phức tạp và tốn kém, đòi hỏi nhiều thủ tục pháp lý và nhiều năm lên kế hoạch. Bà Conti lưu ý rằng vào thời điểm các nhà máy sản xuất mới hoàn thành, Tổng Thống Trump có thể đã không còn tại nhiệm. Việc xây dựng cơ sở sản xuất mới có thể mất từ hai đến năm năm, và việc chuyển đổi hoặc tái trang bị một nhà máy hiện có cũng mất từ 18 đến 36 tháng. Phát ngôn viên Alex Schriver từ Hiệp hội Nghiên cứu và Sản xuất Dược phẩm (PhRMA) cho biết hầu hết các loại thuốc sáng tạo được kê đơn ở Mỹ đã được sản xuất tại Mỹ, và thuế quan có thể gây rủi ro cho các kế hoạch đầu tư, làm tăng chi phí và có thể dẫn đến thiếu hụt.
5. Nguy Cơ Thiếu Hụt Thuốc?
Nếu Tổng Thống Trump chỉ tập trung vào các loại thuốc nhãn hiệu, bệnh nhân Hoa Kỳ khó có thể đối mặt với tình trạng thiếu hụt, theo ông Kesselheim. Lợi nhuận của các công ty lớn quá cao so với chi phí thuế quan, nên họ có thể chịu được hoặc tăng giá thuốc mà không ngừng sản xuất. Tuy nhiên, các công ty nhỏ hơn sản xuất các sản phẩm nhãn hiệu đặc thù có thể bị ảnh hưởng. Nếu thuế quan được mở rộng sang thuốc generic, nguy cơ thiếu hụt sẽ lớn hơn nhiều, vì thuốc generic thường được bán với giá gần bằng chi phí sản xuất, khiến các công ty khó biện minh cho việc xây dựng cơ sở mới.
