Vào ngày 24 tháng 11 năm 1859, tại Anh, tác phẩm khoa học đột phá On the Origin of Species by Means of Natural Selection của nhà tự nhiên học người Anh Charles Darwin đã được xuất bản. Lý thuyết của Darwin cho rằng sinh vật dần dần tiến hóa thông qua một quá trình mà ông gọi là “chọn lọc tự nhiên”. Trong quá trình này, những sinh vật có những biến đổi di truyền phù hợp với môi trường có xu hướng sinh sản ra nhiều con cháu hơn so với những sinh vật cùng loài không có biến đổi đó, từ đó ảnh hưởng đến cấu trúc di truyền chung của loài.
Darwin, chịu ảnh hưởng từ công trình của nhà tự nhiên học người Pháp Jean-Baptiste de Lamarck và nhà kinh tế học người Anh Thomas Malthus, đã thu thập phần lớn bằng chứng cho lý thuyết của mình trong chuyến thám hiểm kéo dài 5 năm trên tàu HMS Beagle vào những năm 1830. Qua các địa điểm đa dạng như Quần đảo Galapagos và New Zealand, Darwin đã tích lũy kiến thức sâu sắc về thực vật, động vật và địa chất của nhiều vùng đất. Thông tin này, cùng với những nghiên cứu về biến dị và giao phối sau khi trở về Anh, đã đóng vai trò vô giá trong việc phát triển lý thuyết về sự tiến hóa hữu cơ của ông.
Ý tưởng về sự tiến hóa hữu cơ không phải là mới. Nó đã được đề xuất trước đó bởi nhiều người, trong đó có ông nội của Darwin, Erasmus Darwin, một nhà khoa học lỗi lạc người Anh, và Lamarck, người vào đầu thế kỷ 19 đã vẽ biểu đồ tiến hóa đầu tiên. Tuy nhiên, cho đến khi Darwin xuất hiện, khoa học mới có một lời giải thích thực tế cho hiện tượng tiến hóa.
Darwin đã hoàn thiện lý thuyết chọn lọc tự nhiên của mình vào năm 1844, nhưng ông ngần ngại công bố vì nó mâu thuẫn rõ ràng với lời kể trong Kinh thánh về sự sáng tạo. Năm 1858, khi Darwin vẫn giữ im lặng về phát hiện của mình, nhà tự nhiên học người Anh Alfred Russel Wallace đã độc lập công bố một bài báo tóm tắt về cơ bản lý thuyết của ông. Darwin và Wallace đã cùng nhau trình bày một bài giảng về tiến hóa trước Hội Linnean Luân Đôn vào tháng 7 năm 1858, và Darwin đã chuẩn bị Nguồn gốc các loài để xuất bản.
Được xuất bản vào ngày 24 tháng 11 năm 1859, Nguồn gốc các loài đã bán hết sạch ngay lập tức. Hầu hết các nhà khoa học nhanh chóng chấp nhận lý thuyết giải quyết nhiều bí ẩn của khoa học sinh học, nhưng những người theo Kitô giáo chính thống lại lên án tác phẩm này là dị giáo. Tranh cãi về ý tưởng của Darwin càng sâu sắc hơn với việc xuất bản The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex (1871), trong đó ông trình bày bằng chứng về sự tiến hóa của con người từ vượn.
Đến thời điểm Darwin qua đời vào năm 1882, lý thuyết tiến hóa của ông đã được chấp nhận rộng rãi. Để vinh danh công trình khoa học của mình, ông được an táng tại Tu viện Westminster bên cạnh các vị vua, nữ hoàng và những nhân vật lỗi lạc khác trong lịch sử Anh. Những phát triển sau này trong di truyền học và sinh học phân tử đã dẫn đến những sửa đổi trong lý thuyết tiến hóa được chấp nhận, nhưng ý tưởng của Darwin vẫn là trọng tâm của lĩnh vực này, theo tin từ HISTORY.com.
