Vào ngày 16 tháng 11 năm 1532, nhà thám hiểm người Tây Ban Nha Francisco Pizarro đã giăng bẫy và bắt giữ Hoàng đế Inca Atahualpa. Với lực lượng dưới 200 người, Pizarro đã dụ Atahualpa đến một buổi tiệc, sau đó tấn công những người Inca không vũ trang. Theo nguồn tin từ HISTORY.com, vụ thảm sát này đã nhanh chóng kết liễu 5.000 người Inca và bắt giữ hoàng đế. Atahualpa sau đó bị buộc cải đạo sang Cơ đốc giáo trước khi bị hành quyết vào ngày 29 tháng 8 năm 1533.
Đế chế Inca vào thời điểm đó đang trong cuộc nội chiến, làm suy yếu dân số và chia rẽ lòng trung thành. Atahualpa, con trai út của cựu hoàng đế Huayna Capac, vừa truất ngôi người anh em cùng cha khác mẹ Huascar và đang trên đà đoàn tụ vương quốc thì Pizarro đến vào năm 1531. Pizarro, với sự ủng hộ của Vua Charles V của Tây Ban Nha, đã biết về cuộc nội chiến và chiêu mộ thêm binh lính trung thành với Huascar.
Cuộc đụng độ diễn ra bên ngoài Cajamarca. Pizarro đã mời Atahualpa đến một buổi tiệc để chúc mừng lên ngôi. Mặc dù có tới 80.000 binh lính ở trên núi, Atahualpa chỉ mang theo 5.000 người không vũ trang. Tại buổi tiệc, một tu sĩ tên là Vicente de Valverde đã yêu cầu Atahualpa cải đạo và chấp nhận Charles V làm chủ vương. Khi Atahualpa tức giận từ chối, Valverde đã ra hiệu cho Pizarro tấn công. Những người lính Inca hoảng loạn trở thành mục tiêu dễ dàng cho quân Tây Ban Nha. Vụ thảm sát kéo dài một giờ. Pizarro chỉ bị thương nhẹ ở tay khi cứu Atahualpa khỏi cái chết.
Nhận thấy Atahualpa còn giá trị khi sống, Pizarro đã giam giữ ông và lên kế hoạch chiếm lấy đế chế. Để đổi lấy tự do, Atahualpa đã hứa sẽ dâng một căn phòng đầy vàng và bạc. Pizarro đồng ý, nhưng sau khi nhận được tiền chuộc, ông ta đã buộc tội Atahualpa kích động nổi loạn. Đến lúc này, Atahualpa đã hoàn thành vai trò của mình trong việc bình định người Inca trong khi Pizarro củng cố quyền lực, khiến ông ta trở nên không còn giá trị. Atahualpa bị xử tử bằng cách xiết cổ, sau khi đồng ý cải đạo vào phút chót để tránh bị thiêu sống như một kẻ ngoại đạo.
Cuộc chiến giữa người Tây Ban Nha và người Inca tiếp tục diễn ra sau cái chết của Atahualpa khi Tây Ban Nha củng cố sự chinh phục của mình. Tuy nhiên, chiến thắng táo bạo của Pizarro tại Cajamarca đã đánh dấu sự kết thúc của Đế chế Inca và mở ra kỷ nguyên thuộc địa hóa của châu Âu tại Nam Mỹ, theo tin từ HISTORY.com.
