LONDON (AP) – Nếu có một khóa học về cách ứng phó với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump trong nhiệm kỳ thứ hai của ông, thì các nhà lãnh đạo thế giới có thể sẽ dạy những bài học như sau: Hãy tâng bốc ông thật nhiều. Đừng đuổi theo những ý tưởng chính sách mà ông đưa ra. Hãy kiên nhẫn chờ đợi xem ông thực sự muốn gì và tìm cách đáp ứng khi có thể.
Với mỗi cuộc gặp tại Tòa Bạch Ốc và các hội nghị thượng đỉnh, các nhà lãnh đạo quốc tế đang dần tìm ra những chiến thuật và chiến lược để duy trì mối quan hệ làm việc với vị lãnh đạo Hoa Kỳ đầy quyền lực, người đứng đầu nền kinh tế lớn nhất thế giới và chỉ huy quân đội hùng mạnh nhất. Tại hội nghị NATO, các nhà lãnh đạo đã không tiếc lời ca ngợi ông Trump, rút ngắn thời gian họp và loại bỏ các chủ đề gây tranh cãi khỏi chương trình nghị sự.
Nhiều nhà lãnh đạo đã học hỏi kinh nghiệm từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, khi ông từng đe dọa rút Hoa Kỳ khỏi liên minh. Những bài học rút ra bao gồm: ông coi thường ngoại giao truyền thống. Với ông, ưu tiên hàng đầu là “Nước Mỹ trên hết”. Ông hành động theo bản năng và thế giới phải chấp nhận điều đó.
Họ nhận thấy rằng tốc độ ban hành các sắc lệnh, lời đe dọa và các bài đăng trên mạng xã hội của ông Trump có thể khiến ưu tiên của ông thay đổi nhanh chóng. Ông tự mô tả mình là người “linh hoạt” trong các cuộc đàm phán, như những lần ông đe dọa áp thuế nặng lên Canada, Mexico và Trung Quốc nhưng sau đó lại xuống thang trong các cuộc đàm phán. Mặc dù ông Trump nhận công lao cho lệnh ngừng bắn trong cuộc chiến Iran-Israel, ông vẫn chưa đàm phán chấm dứt các cuộc xung đột ở Ukraine và Gaza như đã hứa.
Thủ tướng Bỉ Bart De Wever cho biết tuần trước tại Brussels rằng mối đe dọa áp thuế trả đũa lên Tây Ban Nha của ông Trump là “một điều bí ẩn đối với mọi người”. Ông nói thêm: “Đây không phải là lần đầu tiên mọi thứ không tồi tệ như vẻ ngoài. Hoặc ông ấy thay đổi ý định. Tôi không phải là kiểu lãnh đạo cứ nhảy dựng lên mỗi khi ông Trump nói điều gì đó.”
Hai hội nghị thượng đỉnh gần đây, một ở Canada và một ở Hà Lan, đã cho thấy những cách tiếp cận khác nhau đối với Tổng thống Hoa Kỳ. Tại hội nghị G7 ở Alberta vào giữa tháng 6, Thủ tướng Canada Mark Carney đã chào đón ông Trump bằng lời chúc mừng sinh nhật và thêm một chút tâng bốc: “G7 sẽ chẳng là gì nếu không có sự lãnh đạo của Hoa Kỳ và sự lãnh đạo cá nhân của ông.” Tuy nhiên, khi ông Trump bắt đầu nói về chính trị đảng phái, ông Carney đã cắt ngang buổi lễ, nói: “Chúng ta thực sự phải bắt đầu cuộc họp.”
Ông Trump dường như đã gật đầu đồng ý. Nhưng sau đó, vào ngày 16 tháng 6, ông đột ngột rời hội nghị sớm hơn một ngày khi cuộc xung đột giữa Israel và Iran leo thang. Ông Trump đã ra lệnh cho các phi công Hoa Kỳ thả bom xuống hai nhà máy làm giàu uranium quan trọng dưới lòng đất của Iran vào sáng Chủ Nhật và đến thứ Tư đã thông báo trên mạng xã hội về lệnh “ngừng bắn hoàn toàn và toàn diện”. Điều gì xảy ra tiếp theo là một vòng xoáy 48 giờ mà ông Trump thay đổi từ vui vẻ sang tức giận rồi chiến thắng khi thỏa thuận ngừng bắn mong manh giữa Israel và Iran hình thành, suýt sụp đổ và cuối cùng đã thành hình.
Ông Trump công khai chỉ trích Israel và Iran với mức độ gay gắt và ngôn ngữ tục tĩu, điều này đáng chú ý ngay cả đối với ông. Khi chỉ trích hai quốc gia này tấn công lẫn nhau sau thời hạn, ông đã sử dụng một từ ngữ thô tục. Chưa dừng lại ở đó, ông còn gieo rắc sự nghi ngờ về sự ủng hộ của mình đối với cam kết phòng thủ chung của NATO.
Tình hình diễn biến như vậy khi ông chủ trì cuộc họp của khối liên minh xuyên Đại Tây Dương mà ông đã coi thường trong nhiều năm.
NATO Đã Sẵn Sàng Đối Phó Với Ông Trump Bằng Một Hội Nghị Được Thiết Kế Để Làm Hài Lòng Ông
NATO về cơ bản là do Mỹ dẫn dắt. Châu Âu và Canada không thể hoạt động nếu không có sự hỗ trợ mạnh mẽ về hậu cần, tiếp liệu trên không và nhiều mặt khác từ Mỹ. Quan trọng nhất, họ dựa vào Hoa Kỳ cho hệ thống vũ khí hạt nhân để răn đe. Hội nghị ngày 25 tháng 6 đã được rút ngắn chỉ còn vài giờ, tập trung vào một chủ đề do ông Trump thúc đẩy: Tăng tỷ lệ chi tiêu quốc phòng của các nước thành viên để giảm bớt gánh nặng cho Hoa Kỳ. Tuy nhiên, Nga và cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine không nằm trong chương trình nghị sự. Ông Trump đã gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, người đã có những bước tiến trong việc đối phó với ông Trump kể từ khi ông Trump chỉ trích ông tại Phòng Bầu Dục vào tháng 2. Nhà lãnh đạo Ukraine đã áp dụng cách tiếp cận hòa giải và bắt chước phong cách giao dịch của ông Trump.
Mục tiêu chung được báo cáo rộng rãi là tránh bất cứ điều gì có thể khiến ông Trump hủy bỏ sự kiện hoặc bỏ về sớm. Ông Trump đã được mời ở lại cung điện hoàng gia ở The Hague và dùng bữa với gia đình hoàng tộc. Hầu hết các thành viên dự kiến sẽ ủng hộ kế hoạch tăng mục tiêu chi tiêu của họ cho mục đích phòng thủ chung chống lại Nga. Các đại sứ NATO khác đã yêu cầu Tổng thư ký Mark Rutte sử dụng kỹ năng “nói chuyện với ông Trump”. Ông đã gửi cho Tổng thống một tin nhắn riêng, dự đoán rằng ông Trump sẽ đạt được thành công “LỚN” tại đó, điều mà ông Trump đã đăng lên mạng xã hội của mình để mọi người cùng thấy. Tại hội nghị, ông Rutte đã ví vai trò của ông Trump trong việc chấm dứt cuộc chiến Iran-Israel giống như một “ông bố” can ngăn một cuộc ẩu đả ở sân trường.
“Ông ấy thích tôi,” ông Trump giải thích.
Phản ứng mạnh mẽ đã xảy ra. Cựu Bộ trưởng Ngoại giao Lithuania gọi cách tiếp cận của ông Rutte là “sự tuôn trào của sự yếu đuối và hèn nhát”. “Lời lẽ dường như đã bị đánh cắp từ ngành công nghiệp giải trí dành cho người lớn,” Gabrielius Landsbergis đã tweet. “Nó biến châu Âu thành một kẻ ăn xin – đáng thương trước cả bạn bè xuyên Đại Tây Dương lẫn đối thủ phương Đông của chúng ta.” Đây là bằng chứng mới nhất cho thấy lời khen là một cách ưa thích mà các nhà lãnh đạo dùng để đối phó với ông, dù không phải là cách được lòng nhiều người.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã sử dụng chiến thuật này từ ít nhất năm 2018, khi ông gọi ông Trump là “người bạn vĩ đại nhất mà Israel từng có”, thậm chí còn đặt tên một khu định cư ở Cao nguyên Golan theo tên ông. Cố Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã chiêu đãi ông bằng nhiều vòng golf. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã mời ông Trump làm khách danh dự vào Ngày Quốc khánh Pháp năm 2017, với một cuộc diễu hành quân sự hoành tráng.
Những Gì Ông Trump Để Lại
Ông Rutte đã tìm ra cách để thực hiện yêu cầu của ông Trump về việc các nước thành viên chi 5% GDP cho quốc phòng. Sự hỗ trợ quân sự của họ cho Ukraine có thể được tính là một phần đáng kể trong số tiền đó. Tuy nhiên, thỏa thuận này vẫn để ngỏ nhiều vấn đề lớn chưa được giải quyết, bao gồm việc cắt giảm quân đội Hoa Kỳ có khả năng được công bố vào cuối năm, và khả năng tạo ra khoảng trống an ninh.
Các bài đăng trên mạng xã hội đã gọi NATO là “Tổ chức Trump Bắc Đại Tây Dương”.
“Hội nghị thượng đỉnh này chủ yếu là để quản lý ông ấy, và tất cả là để cố gắng khiến ông ấy nói đúng điều đúng đắn vào đúng thời điểm,” Fiona Hill, cựu cố vấn an ninh quốc gia cấp cao của Tòa Bạch Ốc dưới ba đời Tổng thống Hoa Kỳ, bao gồm cả ông Trump, đã nói với BBC.
Cuối hội nghị, những người tham gia tuyên bố đây là một thành công, không chỉ vì những gì đạt được mà còn vì những gì đã ngăn chặn được. Ông Trump đã có mặt. Ông không hủy hoại sự kiện, bỏ về sớm hay gây gổ. Và quan trọng nhất, NATO đã tồn tại – với ông Trump tuyên bố mình đã thay đổi quan điểm về liên minh này.
Còn buổi tối của ông tại cung điện? Ông nói ông đã “ngủ rất ngon”.
Bài báo được viết bởi Laurie Kellman, phóng viên của Hãng Thông tấn AP.
